Jak dbać o stopy przy cukrzycy?

Jak dbać o stopy przy cukrzycy?

Z biegiem czasu cukrzyca może prowadzić do różnych powikłań, z których wiele może być poważnych, jeśli nie zostaną szybko zidentyfikowane i rozwiązane. Problemy ze stopami są częstym powikłaniem u osób z cukrzycą. Można zmniejszyć ryzyko powikłań związanych z cukrzycą, utrzymując poziom cukru we krwi w docelowym zakresie i regularnie odwiedzając lekarzy. Można także zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów ze stopami, regularnie badając o stopy. W ten sposób, jeśli wystąpią problemy, jest bardziej prawdopodobne, że chory zauważy je od razu, aby mógł uzyskać odpowiednie leczenie. Wypracowanie dobrych nawyków dotyczących pielęgnacji stóp może wymagać czasu i wysiłku, ale jest to niezbędny element leczenia cukrzycy. W tym artykule omówiono jak dbać o stopy przy cukrzycy, jakie są powikłania związane ze stopami, które mogą wystąpić u osób z cukrzycą, a także jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia tych problemów.

Jak dbać o stopy przy cukrzycy? – Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia problemów?

Z biegiem czasu cukrzyca, która nie jest starannie leczona, może prowadzić do powikłań dotyczących stóp. Ryzyko wystąpienia problemów ze stopami jest zwiększone, jeśli:

• W przeszłości chory miał wrzód stopy ,
• Pacjent ma uszkodzone nerwy,
• Chory ma jakiekolwiek zniekształcenia stopy,
• Osoba ma słabe krążenie.

Jeśli chory odczuwa którykolwiek z tych czynników ryzyka, szczególnie wcześniejsze owrzodzenie stopy, może być narażony na zwiększone ryzyko problemów ze stopami, jeśli zażywa leki zwane inhibitorami kotransportera sodowo-glukozowego 2 (SGLT2). Inhibitory SGLT2, szczególnie kanagliflozyna, mogą zwiększać ryzyko konieczności amputacji palca. Lekarz może porozmawiać z pacjentem o innych opcjach leczenia.

• Owrzodzenie stopy w przeszłości – Po owrzodzeniu stopy, nawet jeśli całkowicie goi się, istnieje zwiększone ryzyko ponownego wystąpienia owrzodzenia w przyszłości.
• Uszkodzenie nerwów – Z biegiem czasu, wysoki poziom cukru we krwi może uszkodzić nerwy przenoszące czucie. To uszkodzenie nerwu jest znane jako neuropatia cukrzycowa. Ponieważ ludzie z neuropatią mogą stracić zdolność odczuwania bólu, są narażeni na zwiększone ryzyko urazów stóp. Nawet drobne obrażenia mogą szybko stać się poważne, jeśli pozostaną niezauważone. Uszkodzenie nerwów może również osłabić niektóre mięśnie stopy i przyczynić się do deformacji stopy.
• Deformacja stopy – Nieprawidłowości w kształcie palców u nóg, łuków lub spodu stóp mogą zwiększać ryzyko powikłań.
• Słabe krążenie – Utrzymujący się od dawna wysoki poziom cukru we krwi może powodować uszkodzenie naczyń krwionośnych, zmniejszając dopływ krwi do stóp. Słabe krążenie może osłabiać skórę, przyczyniać się do powstawania owrzodzeń stóp i utrudniać gojenie się ran. Niektóre bakterie i grzyby rozwijają się przy wysokim poziomie cukru we krwi. Zakażenie rany może spowodować uszkodzenie skóry i nasilenie wrzodów.

Poważniejsze powikłania obejmują głębokie infekcje skóry i kości. Gangrena jest bardzo poważnym powikłaniem. Rozległa gangrena może wymagać amputacji. Około 5% osób z cukrzycą ostatecznie wymaga amputacji palca lub stopy. Jednak w większości sytuacji można temu zapobiec, kontrolując poziom cukru we krwi i zobowiązując się do codziennej pielęgnacji stóp.

Jak dbać o stopy przy cukrzycy? – Jakie badania wykonywać?

Regularne badania stóp, w celu wykrycia problemów lub zmian są kluczowym elementem leczenia cukrzycy.

Samokontrola

Ważne jest, aby codziennie badać swoje stopy. Powinno to obejmować uważne przyjrzenie się wszystkim częściom stóp, zwłaszcza obszarowi między palcami. Należy zwracać uwagę na pękniętą skórę, owrzodzenia, pęcherze, obszary o zwiększonym cieple lub zaczerwienieniu lub inne zmiany. Należy poinformować swojego lekarza, jeśli pojawią się jakiekolwiek z tych zmian lub wystąpią jakiekolwiek inne obawy. Badanie stóp powinno stać się częścią codziennej kąpieli lub ubierania się. Dla ułatwienia, można obejrzeć stopy w lustrze, jeżeli ciężko jest ocenić podeszwę stopy lub poprosić inną osobę o pomoc.

Wizyta u lekarza

Podczas rutynowych wizyt lekarskich lekarz sprawdzi przepływ krwi i czucie w stopach. Częstotliwość tych badań będzie zależeć od rodzaju cukrzycy:

• U osób z cukrzycą typu 1 coroczne badania stóp należy rozpocząć pięć lat po rozpoznaniu.
• U osób z cukrzycą typu 2 coroczne badania stóp należy rozpocząć w momencie rozpoznania. Podczas badania stóp lekarz sprawdzi, czy nie ma słabego krążenia, uszkodzenia nerwów, zmian skórnych i deformacji. Zapyta również o wszelkie problemy, które pacjent zauważył podczas samooceny stóp. Badanie może sprawdzić osłabienie lub brak odruchów lub zmniejszoną zdolność wyczuwania nacisku, wibracji, ukłuć i zmian temperatury.

Jak dbać o stopy przy cukrzycy? – Na co zwracać uwagę?

Zmiany skórne lub rany – Nadmierna suchość skóry, łuszczenie się i pękanie skóry mogą być oznakami problemów. Inne zmiany skórne, których należy szukać, pęknięta skóra między palcami i owrzodzenia. Wrzody mogą na początku mieć postać owrzodzeń obejmujących tylko górną warstwę skóry, ale jeśli nie są leczone, mogą wnikać głębiej w skórę i mięśnie.

Oznaki uszkodzenia nerwów – Uszkodzenie nerwów może prowadzić do dziwnych odczuć w stopach i nogach, w tym bólu, pieczenia, mrowienia lub drętwienia. Należy śledzić kiedy te objawy się pojawiają, czy dotyczą stóp, kostek lub łydek i jakie środki łagodzą objawy. Z biegiem lat, jeśli uszkodzenie nerwów stanie się zaawansowane, można ostatecznie całkowicie stracić czucie w stopie lub nodze. Może to być bardzo niebezpieczne, ponieważ jeśli pacjent nie czuje bólu, może nie zauważyć, że buty nie są dobrze dopasowane lub że doznał urazu lub zranienia.

Deformacje – Budowa i wygląd stóp i stawów mogą wskazywać na powikłania cukrzycowe. Uszkodzenie nerwów może prowadzić do deformacji stawów i innych deformacji stóp. Palce mogą mieć specyficzny wygląd „szponiastych palców”, a łuk stopy i inne kości mogą wyglądać na zapadnięte. To zniszczenie kości i stawów nazywa się artropatią neurogenną lub stawem Charcota. 

Oznaki słabego krążenia – Słaby puls, zimne stopy, cienka lub niebieska skóra i brak włosów, że stopy nie mają wystarczającego przepływu krwi.

Jak dbać o stopy przy cukrzycy? – Jak zapobiegać problemom ze stopami?

Jest kilka rzeczy, które można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów ze stopami. Oprócz kontrolowania poziomu cukru we krwi, w zapobieganiu powikłaniom ważne jest przestrzeganie dobrych nawyków dotyczących pielęgnacji stóp i codzienne oglądanie stóp.

Kontrola poziomu cukru we krwi

Można zmniejszyć ryzyko wszystkich powikłań związanych z cukrzycą, utrzymując poziom cukru we krwi jak najbliżej odpowiedniego poziomu. Zarządzanie poziomem cukru we krwi wymaga regularnych wizyt u lekarza, wprowadzenia zdrowej diety i zmian stylu życia oraz przyjmowania leków zgodnie z zaleceniami. Ostrożne kontrolowanie poziomu cukru we krwi może zmniejszyć ryzyko problemów związanych z krążeniem i uszkodzeniem nerwów, które często prowadzą do powikłań stopy cukrzycowej.

Rzucenie palenia

Palenie może pogorszyć problemy z sercem i naczyniami oraz zmniejszyć krążenie w stopach. Rzucenie palenia jest jedną z najważniejszych rzeczy, które można zrobić, aby poprawić swoje zdrowie i zmniejszyć ryzyko powikłań. Chociaż może to być trudne, lekarz może Ci pomóc i zapewnić inne zasoby wsparcia.

Unikanie czynności, które mogą zranić stopy

Niektóre czynności zwiększają ryzyko obrażeń lub oparzeń stóp i nie są zalecane. Obejmują one chodzenie boso, ponieważ można na coś nadepnąć, nie zdając sobie z tego sprawy, używanie podkładki grzewczej lub termoforu na stopach oraz gorącą kąpiel.

Zachowanie ostrożności podczas przycinania paznokci

Należy zachować ostrożność podczas przycinania paznokci i przycinać paznokcie prosto. Należy unikać przycinania ich po bokach lub zbyt krótko. Można użyć pilnika do paznokci, aby usunąć wszelkie ostre krawędzie, aby zapobiec wbijaniu się paznokcia w skórę. Nigdy nie należy wycinać skórek ani nie pozwalać nikomu innemu (np. kosmetyczce) tego robić. W przypadku leczenia wrastającego paznokcia, należy skontaktować się z lekarzem podologiem, który jest specjalistą do spraw stóp.

Codzienne mycie i obserwacja stóp

Należy używać letniej wody i łagodnego mydła do mycia stóp. Wskazane jest dokładne osuszanie stóp, zwracanie szczególnej uwagi na przestrzenie między palcami, delikatne poklepywanie ich czystym, chłonnym ręcznikiem. Należy stosować krem ​​lub balsam nawilżający i sprawdzić całą powierzchnię obu stóp pod kątem pęknięć skóry, pęcherzy, obrzęków lub zaczerwienień, w tym między palcami i pod nimi, gdzie uszkodzenia mogą nie być łatwo widoczne. Nie należy przebijać pęcherzy.

Odpowiedni wybór skarpetek i obuwia

Warto nosić bawełniane skarpetki, które są luźne i pamiętać, aby codziennie zmieniać skarpetki. Należy wybierać buty, które są dopasowane, ale nie zbyt ciasne, z szerokim noskiem. Należy rozchodzić stopniowo nowe buty, aby zapobiec powstawaniu pęcherzy. Pomocne może być używanie na przemian kilku różnych par wygodnych, dobrze dopasowanych butów, aby uniknąć stałego nacisku na jedną część stopy. W przypadku deformacji stóp lub wrzodów, można zamówić buty na miarę. Może to zmniejszyć ryzyko wystąpienia owrzodzeń stóp w przyszłości. Wkładki do butów mogą również pomóc w amortyzacji podczas chodzenia i zmniejszyć nacisk na podeszwy stóp.

Regularne badania stóp

Sprawdzanie powikłań związanych ze stopami powinno być rutynową częścią większości wizyt lekarskich. Jednak jest to czasami pomijane. Można poprosić lekarza o kontrolę stóp przynajmniej raz w roku lub częściej, w przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów.

Jak dbać o stopy przy cukrzycy? – Jak leczyć wrzody na stopach?

Jeśli wystąpi owrzodzenie stopy, leczenie będzie zależało od stopnia uszkodzenia.

Powierzchowne owrzodzenia

Powierzchowne owrzodzenia obejmują tylko górne warstwy skóry. Leczenie zazwyczaj obejmuje oczyszczenie owrzodzenia i usunięcie martwego naskórka i tkanki przez pracownika służby zdrowia. Często wymaga użycia skalpela lub nożyczek, chociaż stosuje się różne techniki. Po oczyszczeniu obszar zostanie przykryty opatrunkiem, aby był czysty i wilgotny. Jeśli stopa jest zakażona, lekarz może podać antybiotyki. Należy oczyścić wrzód i nakładać czysty opatrunek dwa razy dziennie lub zgodnie z zaleceniami lekarza. Należy odciążać dotkniętą stopę tak bardzo, jak to możliwe i podnosić ją podczas siedzenia lub leżenia. W zależności od umiejscowienia owrzodzenia, można również otrzymać opatrunek gipsowy lub inne urządzenie, które odciąży stopę podczas chodzenia. Lekarz powinien sprawdzać wrzód co najmniej raz w tygodniu, aby upewnić się, że goi się prawidłowo. 

Bardziej rozległe owrzodzenia

Są to wrzody sięgające głębszych warstw stopy, obejmujące mięśnie i kości, które zwykle wymagają leczenia szpitalnego. Można wykonać testy laboratoryjne i prześwietlenia, a często podaje się dożylnie (IV) antybiotyki. Oprócz oczyszczenia rany w celu usunięcia martwego naskórka i tkanki, może być konieczna operacja usunięcia zakażonej kości. Jeśli część palców u stóp zostanie poważnie uszkodzona i pojawi się gangrena, może być wymagana częściowa lub całkowita amputacja. Amputacja jest zarezerwowana dla pacjentów z ranami, które nie goją się pomimo leczenia lub w przypadku zagrożenia zdrowia spowodowanego przez gangrenę. Nieleczona gangrena może zagrażać życiu.