Rozszczep kręgosłupa

Co to jest rozszczep kręgosłupa?

Rozszczep kręgosłupa to wada dotycząca kręgosłupa, który nie formuje się prawidłowo, w czasie rozwoju dziecka w łonie matki. Podczas rozwoju płodu, dochodzi do niedorozwoju wyrostków kolczastych oraz łuków kręgów i rdzenia kręgowego.

Rozszczep kręgosłupa to rodzaj wady wrodzonej zaliczanej do tak zwanych wad cewy nerwowej. Przyjmuje ona różne postaci. W tym artykule została omówiona najpoważniejsza postać zwana otwartym rozszczepem kręgosłupa lub przepukliną oponowo-rdzeniową.

U dzieci z rozszczepem kręgosłupa, kręgi nie są uformowane prawidłowo. W rezultacie, mają one otwór w skórze, pośrodku lub u dołu pleców. Rdzeń kręgowy (zespół nerwów idących wzdłuż kręgosłupa) wraz z otaczającą go błoną, tworzy wtedy swego rodzaju worek na plecach.

Rozszczep kręgosłupa prowadzi do innych problemów, które zależą od indywidualnej sytuacji dziecka. Choroba zazwyczaj powoduje:

• Osłabienie nóg lub niemożność poruszania nimi,
• Utratę czucia w nogach lub dolnej połowie ciała,
• Problemy ze stopami, kolanami, biodrami, nogami i kręgosłupem,
• Trudności z kontrolowaniem pęcherza oraz wypróżnień,
• Kłopoty z uczeniem się, uwagą czy pamięcią.

Większość dzieci z rozszczepem kręgosłupa choruje też na wodogłowie, czyli schorzenie objawiające się zbyt dużą ilością płynu mózgowo-rdzeniowego w głowie. Płyn ten otacza i chroni mózg oraz rdzeń kręgowy. Wodogłowie może spowodować szybkie powiększenie główki dziecka i uciskać mózg.

Co powoduje rozszczep kręgosłupa?

Dokładnie nie wiadomo, co powoduje rozszczep kręgosłupa. Jedną z przyczyn może być przyjmowanie zbyt małych ilości kwasu foliowego podczas ciąży. Kwas foliowy (nazywany też folianem) to witamina potrzebna do prawidłowego rozwoju kręgosłupa i innych części ciała dziecka. Do innych potencjalnych przyczyn należą: infekcje, zatrucia środowiska oraz niedobór witamin z grupy B.

Czy istnieje badanie diagnostyczne na rozszczep kręgosłupa?

Tak. W czwartym miesiącu ciąży, kobieta może przejść badanie krwi, które pozwala sprawdzić prawdopodobieństwo wystąpienia rozszczepu kręgosłupa. Jeśli okaże się, że istnieje takie ryzyko, wtedy lekarz może zlecić wykonanie badania ultrasonograficznego. Badanie ultrasonografii (USG) wykorzystuje fale dźwiękowe do sprawdzenia jak rośnie dziecko i jak rozwijają się jego narządy. Badanie pozwala stwierdzić także czy dziecko ma rozszczep kręgosłupa. Niektóre kobiety są badane ultrasonografem, zamiast badania krwi.

Lekarz po porodzie sprawdzi, czy dziecko ma rozszczep kręgosłupa, podczas badania przedmiotowego.

Jak się leczy rozszczep kręgosłupa w ciąży?

Niektóre wyspecjalizowane placówki oferują operację płodu. Polega ona na leczeniu wady przed narodzinami dziecka. Taka operacja wiąże się z ryzykiem zarówno dla matki jak i dla dziecka.

Jeżeli u płodu został zdiagnozowany rozszczep kręgosłupa, kobieta powinna częściej chodzić na wizyty kontrolne oraz przechodzić różne badania, sprawdzające rozwój dziecka, rozmiar worka rozszczepu kręgosłupa, wielkość główki i obecności dodatkowej ilości płynu wokół mózgu. Te informacje mogą pomóc lekarzom zaplanować bezpieczny poród. Dzieci z rozszczepem kręgosłupa powinny się rodzić w szpitalach lub placówkach z doświadczeniem w radzeniu sobie, z tego typu wadą.

Jak leczyć rozszczep kręgosłupa po urodzeniu?

Wkrótce po urodzeniu, Twoje dziecko przejdzie operację zamknięcia otworu w plecach. Do tego czasu, lekarze będą osłaniać i chronić ten otwór. Personel medyczny będzie również podawać antybiotyki, żeby zapobiec zakażeniu.

Dzieci z rozszczepem kręgosłupa są badane w kierunku wodogłowia. W tym celu, lekarz zleca badanie obrazowaniem, takie jak ultrasonografia (USG), tomografia komputerowa (TK) czy rezonans magnetyczny (MR). Przy użyciu wszystkich tych metod, wykonuje się zdjęcia mózgu dziecka. Twój lekarz zdecyduje, które badanie najlepiej przeprowadzić. Będzie też co kilka dni mierzyć rozmiar główki dziecka.

Dzieci chore na wodogłowie zwykle leczy się tak zwaną sztuczną przetoką. Jest to długa rurka, którą wprowadza się do miejsca wypełnionego płynem, koło mózgu. Umieszcza się ją pod skórą, aby mogła odprowadzać zbędny płyn do brzucha albo do serca.

Stosowanie innych form leczenia będzie zależało od problemów wywołanych przez rozszczep kręgosłupa. Leczenie tej wady trwa przez całe życie. Wiele dzieci z rozszczepem kręgosłupa:

• Jeździ na wózku lub używa ortez na nogi do wspomagania chodzenia,
• Używa rurki zwanej cewnikiem, do pomocy w opróżnianiu pęcherza, jeśli ten nie funkcjonuje prawidłowo – pomaga do zapobiegać infekcjom i uszkodzeniom nerek,
• Przechodzi operacje korygujące problemy z nogami lub kręgosłupem,
• Przechodzi testy w kierunku problemów z nauką – niektóre z nich potrzebują specjalnego programu nauczania.

Czy można zapobiec rozszczepowi kręgosłupa?

Przyjmowanie odpowiednich ilości kwasu foliowego w czasie ciąży może zapobiec niektórym formom rozszczepu kręgosłupa. W tym celu, kobieta powinna zacząć codziennie przyjmować multiwitaminy z kwasem foliowym lub witaminy prenatalne, jeszcze przed zajściem w ciążę. To dlatego, że do czasu kiedy kobieta się dowie, że jest w ciąży, kręgosłup i układ nerwowy dziecka od razy zaczyna się rozwijać i potrzebuje odpowiedniej ilości składników odżywczych i witamin.

Kobiety przyjmujące tak zwane leki przeciwdrgawkowe, mogą potrzebować dodatkowych dawek kwasu foliowego, ponieważ tego rodzaju leki zmniejszają ilość kwasu foliowego w organizmie.

Jak będzie wyglądało życie mojego dziecka?

To zależy od indywidualnej sytuacji Twojego dziecka. Dzieci urodzone z rozszczepem kręgosłupa żyją zdrowiej i dłużej niż jeszcze kilka dekad temu.

Aby pomóc swojemu dziecku cieszyć się zdrowiem, istotne jest, żeby ściśle współpracować z zespołem lekarzy, pielęgniarek i innych specjalistów. Przede wszystkim, przestrzegaj ich zaleceń odnośnie wizyt, badań i leczenia. Powiadom ich, jeśli zauważysz zmiany w objawach lub stanie zdrowia dziecka. Mogą być one spowodowane przez problemy wywołane rozszczepem kręgosłupa i wymagać leczenia.