Czym są szczepienia przeciwalergiczne (odczulanie)?
Szczepienia przeciwalergiczne to metoda leczenia, która może zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia objawów alergii. Nazwa, którą stosują lekarze w przypadku zastrzyków na alergię, to „immunoterapia alergenowa”. To dlatego, że zastrzyki zmieniają sposób, w jaki układ odpornościowy reaguje na alergeny. Alergeny to substancje, które powodują reakcję uczuleniową.
Zastrzyki na alergię zazwyczaj są robione na zamówienie, wyłącznie dla Ciebie. Zawierają niewielkie ilości alergenów, takich jak pyłki czy pleśń. Jeśli jesteś uczulony na użądlenia pszczół lub innych owadów, odczulanie może zmniejszyć ryzyko wystąpienia niebezpiecznej reakcji na użądlenie w przyszłości.
Szczepienia przeciwalergiczne stosuje się do leczenia alergii na:
- Pyłki drzew, chwastów i traw
- Zarodniki pleśni w powietrzu na zewnątrz
- Sierść kota lub psa (drobne kępki futra lub sierści, małe płaty naskórka)
- Roztocza kurzu domowego (niewielkich rozmiarów pajęczaki, niewidoczne gołym okiem)
- Użądlenia pszczół, szerszeni, os
Immunoterapia alergenowa nie może być stosowana do leczenia alergii na jedzenie, lateks i leki.
Dlaczego potrzebuję szczepienia przeciwalergicznego?
Jeżeli masz alergie, powinieneś unikać pyłków, pleśni oraz innych substancji, które wywołują reakcję alergiczną. Możesz także przyjmować leki przeciwalergiczne. Jednakże, jeśli te zabiegi nie działają wystarczająco dobrze, lekarz może zalecić zastrzyki na alergię. Ponadto u dzieci zmagających się z alergiami nosa zastrzyki na alergię mogą pomóc w zapobieganiu astmie w późniejszym życiu.
Twój lekarz zaleci odczulanie, jeżeli w przeszłości miałeś poważną reakcję alergiczną na użądlenie przez pszczołę lub innego owada.
Objawy poważnej reakcji alergicznej zwanej „wstrząsem anafilaktycznym (anafilaksją)” obejmują:
- Zaczerwienienie, gdy skóra staje się czerwona i gorąca (szczególnie na twarzy)
- Pokrzywkę, czyli wysypkę z bąblami pokrzywkowymi, które są swędzące, czerwone i wystają ponad powierzchnię skóry
- Obrzęk naczynioruchowy, który jest obrzękiem twarzy, powiek, ust, języka, dłoni i stóp
- Problemy z oddychaniem, świszczący oddech lub zmianę głosu
- Wymioty lub biegunkę
- Zawroty głowy, omdlenia
Szczepienia przeciwalergiczne na ukąszenia owadów w znaczącym stopniu zmniejszają prawdopodobieństwo ponownego wystąpienia anafilaksji, w przypadku powtórnego użądlenia.
Czy szczepienia przeciwalergiczne są bezpieczne dla wszystkich?
Zastrzyki na alergię mogą być bezpieczne dla osób w każdym wieku. Jeżeli kobieta zajdzie w ciąże w czasie trwania immunoterapii alergenowej, może kontynuować leczenie w czasie ciąży. Jednakże kobiety w ciąży, które wcześniej nie przyjmowały zastrzyków na alergię powinny poczekać do porodu, aby po raz pierwszy rozpocząć szczepienie przeciwalergiczne.
Niektóre leki, takie jak beta-blokery, mogą powodować problemy u osób otrzymujących zastrzyki na alergię. Upewnij się, że Twój lekarz wie o wszystkich lekach, które przyjmujesz, przed rozpoczęciem leczenia alergii zastrzykami. W niektórych przypadkach może być konieczna zmiana przyjmowanych lekarstw, aby móc wprowadzić immunoterapię alergenową.
Co się stanie po przyjęciu dawki leku?
Większość ludzi przed każdą wizytą, na której otrzymują zastrzyk na alergię, przyjmuje leki przeciwhistaminowe. Typowe leki przeciwhistaminowe to loratadyna (przykład nazwy firmowej: Claritine), cetyryzyna (przykład nazwy firmowej: Zyrtec) i feksofenadyna (przykład nazwy firmowej: Allegra).
W przychodni, lekarz lub pielęgniarka może poprosić Cię o podanie imienia i nazwiska oraz daty urodzenia, aby upewnić się, że otrzymasz właściwy zastrzyk, przygotowany dla Ciebie. Twój doktor lub pielęgniarka upewni się, że jesteś wystarczająco zdrowy aby dostać zastrzyk tego dnia. Jeżeli chorujesz na astmę i występuje u ciebie więcej objawów niż zwykle lub jeśli masz gorączkę, być może będziesz musiał poczekać i przyjść na zastrzyk innego dnia. Najlepszym sposobem jest zadzwonienie do przychodni przed wizytą i upewnienie się, że kwalifikujesz się do zastrzyku. Możesz otrzymać tylko 1 lub kilka różnych zastrzyków, w zależności od tego, na ile substancji jesteś uczulony. Po wykonaniu zastrzyków będziesz musiał pozostać w gabinecie lub klinice przez 30 minut, aby upewnić się, że nie zareagujesz w niepożądany sposób na szczepionkę.
Co mogę zrobić aby szczepienia były całkowicie bezpieczne dla mnie?
Wszystkie procedury medyczne wiążą się z ryzykiem, podobnie jak zastrzyki na alergię. Jeżeli jednak zastosujesz się do zaleceń lekarza, szczepienia przeciwalergiczne będą bezpieczne. Za każdym razem gdy idziesz na zastrzyk, powinny mieć miejsce następujące czynności:
- Jeśli zalecono ci przyjęcie leku przeciwhistaminowego, twój lekarz lub pielęgniarka upewni się, że go zażyłeś,
- Twój lekarz lub pielęgniarka zapyta Cię, czy po ostatnim zastrzyku wystąpiły u ciebie jakiekolwiek niepożądane reakcje,
- Twój lekarz lub pielęgniarka zapyta, czy coś zmieniło się w Twoim zdrowiu od ostatniego zastrzyku. Na przykład, muszą wiedzieć, czy zażywasz nowe leki, masz jakieś nowe problemy zdrowotne lub zaszłaś w ciążę. Chcą również wiedzieć, czy masz objawy astmy lub gorączkę.
Ważne jest, aby odpowiedzieć na wszystkie pytania lekarza lub pielęgniarki zgodnie z prawdą. Twoje odpowiedzi pomogą im określić, czy tego dnia możesz być bardziej narażony na niepożądane reakcje na zastrzyki.
Po podaniu szczepionki musisz pozostać w gabinecie zabiegowym przez 30 minut. Ma to na celu sprawdzenie przez lekarza lub pielęgniarkę wszelkich reakcji twojego organizmu na przyjęty lek. Powinieneś także unikać energicznych ćwiczeń przez co najmniej kilka godzin po wykonaniu zastrzyku przeciwalergicznego. Dzieje się tak, ponieważ ćwiczenia mogą sprawić, że twoje ciało wchłonie szczepionkę szybciej niż powinno. Może to narazić Cię na reakcję alergiczną na zastrzyki.
Jakie reakcje mogą wystąpić po zastrzyku na alergię?
Istnieją dwa rodzaje reakcji na szczepienie przeciwalergiczne. Obszar, w którym podano zastrzyk może stać się czerwony, puchnąć i swędzieć. Nazywa się to reakcją lokalną. Może to być niewygodne, ale nie jest niebezpieczne.
W rzadkich przypadkach ludzie dostają anafilaksji po zastrzyku przeciwalergicznym. Anafilaksja wywołana zastrzykami na alergię może być niebezpieczna. Może nawet spowodować śmierć, jeśli nie zostanie od razu leczona. Jeśli dana osoba ma anafilaksję, zwykle dzieje się to w ciągu 30 minut od wykonania zastrzyku. Jeśli zdarzy się to w gabinecie lekarskim, lekarz może natychmiast udzielić pomocy zastrzykiem leku zwanego epinefryną. Dlatego ważne jest, aby za każdym razem, gdy dostaniesz zastrzyk alergiczny, pozostać w gabinecie lub klinice przez co najmniej 30 minut. Z tego powodu szczepionki alergiczne należy zawsze wykonywać w gabinecie lekarskim, a nie w domu.
Jak często i długo potrzebuję dostawać zastrzyki na alergię?
Większość ludzi przyjmuje zastrzyki przez 3 do 5 lat, chociaż niektórzy dostają je dłużej. Przez pierwsze kilka miesięcy zastrzyki podaje się 1 do 3 razy w tygodniu. W tym czasie zastrzyki stopniowo stają się silniejsze, a objawy alergii zaczynają się poprawiać. Gdy zastrzyki osiągną pełną moc, zwykle podaje się je raz na 2 do 4 tygodni. W ciągu pierwszych kilku lat objawy ulegają poprawie.
Czy są inne sposoby leczenia, których mogę spróbować oprócz zastrzyków przeciwalergicznych?
Są. Istnieje forma leczenia, która jest podawana jako pigułka, która rozpuszcza się pod językiem. Nazywa się to „immunoterapią podjęzykową”. Ten rodzaj leczenia nie obejmuje zastrzyków. Jednakże jest dostępny wyłącznie dla kilku rodzajów alergii.
Immunoterapię podjęzykową podaje się codziennie przez kilka miesięcy w roku lub przez cały rok. Pierwsza dawka jest podawana w gabinecie lekarskim, ale potem można ją przyjmować samodzielnie w domu, ponieważ jest bardzo bezpieczna.
Co to jest anafilaksja?
Anafilaksja to termin stosowany przez lekarzy do opisania poważnej reakcji alergicznej. Może ona przebiegać bardzo szybko i spowodować śmierć. Anafilaksja może wystąpić u osoby która:
- Zjada pokarm, na który jest uczulony
- Przyjmuje lek, na który jest uczulony
- Została ukąszona przez owada, na którego jest uczulona
- Dotyka czegoś wykonanego z lateksu, jeśli jest uczulona na lateks
Inne wyzwalacze mogą również powodować anafilaksję. Możesz wiedzieć, czy jesteś na coś uczulony. Ale równie dobrze możesz też mieć anafilaksję, nawet jeśli nie wiesz, że masz alergię.
Jakie są symptomy anafilaksji?
Anafilaksja może obejmować jedną lub więcej części ciała. Najczęściej występujące objawy to:
- Pokrzywka – wypukłe, czerwone plamy na skórze, które są bardzo swędzące
- Obrzęk naczynioruchowy – stan, który powoduje obrzęk, zwykle twarzy, powiek, uszu, ust, dłoni lub stóp
Inne objawy mogą obejmować:
- Zaczerwienienie lub swędzenie skóry (bez pokrzywki)
- Obrzęk lub swędzenie oczu
- Katar lub obrzęk języka
- Kłopoty z oddychaniem, świszczący oddech lub zmianę głosu
- Wymioty lub biegunkę
- Zawroty głowy, omdlenia
W przypadku anafilaksji możesz bardzo szybko zachorować. Twoje objawy również mogą się zmieniać. Najpierw możesz dostać pokrzywki na skórze. Niedługo po tym możesz zwymiotować lub mieć problemy z oddychaniem. Za każdym razem, gdy masz anafilaksję, mogą występować u Ciebie inne objawy. Symptomy również różnią się w zależności od osoby.
Objawy anafilaksji mogą być gorsze, jeśli:
- Masz astmę
- Masz inne problemy zdrowotne, takie jak choroby płuc lub serca
Jak leczy się anafilaksję?
Istnieją metody leczenia, które mogą pomóc w szybkim zmniejszeniu objawów anafilaksji. Najlepszym sposobem kuracji jest lek zwany „epinefryną”. Epinefryna występuje w zastrzyku. Jej podanie mogą zapewnić zastępy pogotowia i lekarze.
Osoby, które miały wcześniej anafilaksję, często otrzymują receptę na urządzenie zwane „autostrzykawką” (na przykład EpiPen). To urządzenie zawierające zastrzyk epinefryny, który możesz sobie podać. Jeśli masz automatyczny wstrzykiwacz, powinieneś mieć go zawsze przy sobie. Użyj go od razu, gdy wydaje Ci się, że masz anafilaksję. Po użyciu wstrzykiwacza automatycznego wezwij pogotowie ratunkowe (w Polsce pod numerem 9-9-9 ). Jest to konieczne, ponieważ objawy mogą powrócić i może być potrzebne dalsze leczenie w szpitalu. Lekarz lub pielęgniarka będą również obserwować pacjenta, aby upewnić się, że objawy nie powrócą.
Powinienem iść do lekarza lub pielęgniarki?
Tak. Jeśli uważasz, że masz anafilaksję, działaj szybko! Jeżeli masz automatyczny wstrzykiwacz epinefryny, użyj go od razu. Następnie wezwij pogotowie ratunkowe (w Polsce pod numerem 9-9-9). Nie próbuj dostać się do szpitala samodzielnie, ponieważ po drodze możesz stracić przytomność lub przestać oddychać. Ponadto wezwanie karetki jest zwykle najszybszym sposobem uzyskania pomocy.
Czy jest sposób w jaki mogę zapobiec powtórnemu atakowi anafilaksji?
Tak. Jeśli miałeś anafilaksję, powinieneś porozmawiać z lekarzem lub pielęgniarką. W razie potrzeby lekarz może wykonać testy, aby dowiedzieć się, na jakie substancje jesteś uczulony.
Twój lekarz może pomóc Ci zaplanować zapobieganie przyszłej anafilaksji. W ramach swojego planu możesz:
- Poznać objawy anafilaksji, aby wiedzieć, kiedy wezwać pomoc
- Mieć zawsze przy sobie automatyczny wstrzykiwacz epinefryny
- Unikać pokarmów, leków i owadów, na które jesteś uczulony
- Nosić bransoletkę medyczną, aby poinformować innych o swojej alergii
Jak będzie wyglądało moje życie?
Wiele osób, które przeszły anafilaksję, jest w stanie żyć normalnie. Ale być może będziesz musiał dokonać pewnych zmian w swoim życiu. Będziesz musiał unikać rzeczy, które mogą spowodować anafilaksję. Być może będziesz musiał mieć przy sobie lekarstwo na wypadek reakcji alergicznej.
Autor:
