Reaktywne zapalenie stawów

Co to jest reaktywne zapalenie stawów?

Reaktywne zapalenie stawów jest bardzo rzadkim typem zapalenia stawów, w którym stawy stają się bolesne i obrzęknięte, wkrótce po zakażeniu innej części ciała. Infekcja mogła mieć miejsce w jelitach, narządach płciowych lub drogach moczowych. Reaktywne zapalenie stawów to forma spondyloartropatii, która jest rodzajem chorób związanych z zapaleniem stawów. Choroby tego typu dzielą się na jedną z dwóch grup, które czasami się nakładają.

Spondyloartropatie (SpA) to grupa zapalnych chorób reumatycznych. Choroby charakteryzują się jednoczesnym zajęciem stawów obwodowych, czyli kończyn oraz kręgosłupa. Wyróżniamy:

Obwodowe spondyloartropatie – Te stany dotyczą stawów rąk i nóg (palców u rąk i nóg oraz pięt). Prawie wszyscy ludzie z reaktywnym zapaleniem stawów mają ten typ spondyloartropatii. 

Spondyloartropatie osiowe – Te stany dotyczą kręgosłupa. Doskonałym przykładem tego rodzaju schorzenia jest zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Ściśle mówiąc, u pacjenta, u którego rozwinęła się obwodowa lub osiowa spondyloartropatia, można zdiagnozować reaktywne zapalenie stawów tylko wtedy, gdy rozwój jest poprzedzony infekcją. W przeszłości, klinicyści czasami używali terminu zespół Reitera zamiast reaktywne zapalenie stawów. Poprzedni termin nie jest już używany.

Reaktywne zapalenie stawów – Jakie są przyczyny choroby?

Uważa się, że za większość przypadków reaktywnego zapalenia stawów odpowiedzialne są dwa rodzaje bakterii:

Bakterie wywołujące infekcje jelit – obejmują gatunki bakterii Salmonella, Shigella, Campylobacter i Yersinia. Te bakterie często powodują biegunkę, która może trwać do jednego miesiąca.

Bakterie wywołujące infekcje narządów płciowych – obejmują Chlamydia trachomatis, zakażenie przenoszone drogą płciową. Chlamydia może powodować ból miednicy, pieczenie przy oddawaniu moczu oraz ropną lub wodnistą wydzielinę z pochwy lub prącia. Niektórzy ludzie nie mają żadnych objawów infekcji.

Jednym z genetycznych czynników ryzyka jest szczególny wariant genu ludzkiego antygenu leukocytów (HLA) -B, znanego jako HLA-B27. Jednak nie wszyscy pacjenci z reaktywnym zapaleniem stawów mają gen HLA-B27.

Jakie objawy wywołuje reaktywne zapalenie stawów?

Typowe objawy reaktywnego zapalenia stawów obejmują ból stawów i obrzęk, który pojawia się nagle, zwykle od jednego do czterech tygodni po epizodzie infekcji, takim jak biegunka. Często ból i obrzęk obejmują niewielką liczbę stawów (trzy lub mniej). Zwykle, choroba dotyczy stawów kolana, kostki i stopy. Niektórzy pacjenci cierpią na zapalenie ścięgna, obejmujące ścięgno Achillesa lub powięź podeszwową na podeszwie stopy. U niektórych pacjentów pojawia się obrzęk jednego lub więcej palców u rąk lub nóg. Zapalenie spojówek może również wystąpić u osób z reaktywnym zapaleniem stawów.

Jak zdiagnozować reaktywne zapalenie stawów?

Diagnoza zależy przede wszystkim od rozmieszczenia i umiejscowienia bólu i obrzęku kończyn oraz od historii ostatnich objawów biegunki lub choroby przenoszonej drogą płciową. Pomocne jest określenie przyczyny bakteryjnej w przypadku infekcji narządów płciowych, ponieważ może to pomóc ukierunkować leczenie. Jednakże, nie zawsze jest to konieczne, zwłaszcza w przypadku infekcji żołądkowo-jelitowych. W żadnej z postaci reaktywnego zapalenia stawów nie ma potrzeby wykonywania biopsji stawu, w celu zidentyfikowania bakterii.

Jak leczyć reaktywne zapalenie stawów?

Antybiotyki

Antybiotyki mogą być stosowane w leczeniu czynnej infekcji narządów płciowych. Większość ostrych chorób biegunkowych nie wymaga antybiotyków. Nie ma przekonujących dowodów na to, że standardowe schematy antybiotyków łagodzą ból stawów lub skracają przebieg reaktywnego zapalenia stawów po ich rozwinięciu.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

W celu zmniejszenia bólu i obrzęku stawów zwykle zaleca się stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak ibuprofen, naproksen lub indometacyna. Stosunkowo duże dawki NLPZ mogą być potrzebne regularnie przez okres do dwóch tygodni w celu ustalenia, czy lek jest skuteczny.

Inne metody leczenia

Jeśli NLPZ okażą się nieskuteczne, lekarz może zalecić wstrzyknięcie glikokortykoidu do stawu. Dodatkowe leczenie glikokortykosteroidami (przyjmowanymi doustnie) może być konieczne przez krótki okres, jeśli wystąpi silny ból lub obrzęk stawów. Jeśli objawy nie ustępują w ciągu dwóch do trzech miesięcy po zastosowaniu NLPZ lub glikokortykosteroidów można zastosować inny lek. Może to być jeden z leków przeciwreumatycznych modyfikujących przebieg choroby (DMARD np. sulfasalazyna lub metotreksat) lub lek, który zakłóca działanie czynnika martwicy nowotworu (TNF: inhibitor lub bloker, taki jak etanercept, infliksymab, adalimumab , golimumab lub certolizumab. W takim przypadku, należy udać się do specjalisty chorób zapalnych stawów (reumatologa), aby potwierdzić, że objawy są spowodowane reaktywnym zapaleniem stawów.

Leczenie oczu

Zapalenie oka może wystąpić u osób z reaktywnym zapaleniem stawów i czasami jest leczone kroplami do oczu z glikokortykoidami. Jeśli wystąpi ból oka lub niewyraźne widzenie, należy udać się do okulisty, aby ustalić, czy objawy są spowodowane zapaleniem spojówek, czy poważniejszym problemem ze wzrokiem, takim jak zapalenie tęczówki.

Jak przebiega reaktywne zapalenie stawów?

Większość osób z reaktywnym zapaleniem stawów odczuwa łagodny ból stawów, który ustępuje samoistnie i nigdy nie powraca. U niektórych osób, choroba może sporadycznie powodować objawy. W innych choroba jest trwała. Jeśli ból i sztywność pleców oraz nie ustępują z czasem, reaktywne zapalenie stawów mogło przekształcić się w spondyloartropatię.