Ciąża pozamaciczna

Co to jest ciąża pozamaciczna?

Ciąża pozamaciczna, inaczej ciąża ektopowa to ciąża, która rozwija się poza macicą. Jest to poważny stan, który może nawet zagrażać życiu kobiety.

Układ rozrodczy kobiety składa się z macicy, dwóch jajników, jajowodów oraz pochwy. Jajowody to cienkie kanały, które łączą jajniki z macicą. Początkiem ciąży jest połączenie komórki jajowej i plemnika. Komórki tworzą zarodek, który w prawidłowym przebiegu ciąży, zagnieżdża się w błonie śluzowej ściany macicy. Wtedy, rozwija się płód, czyli dziecko.

W przebiegu ciąży pozamacicznej, komórka jajowa łączy się z plemnikiem i powstaje zarodek. Jednakże, embrion nie zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy. Zamiast tego, implantuje się w innej części ciała i tam zaczyna się rozwijać. Nawet wtedy, zarodek nie jest w stanie przekształcić się w płód. Kiedy zarodek zaczyna rosnąć, powoduje ból i krwawienie, które mogą prowadzić do dalszych problemów. Niektóre z nich, mogą zagrażać życiu.

W przypadku większości ciąż ektopowych, embrion zagnieżdża się najczęściej w jajowodzie. Lekarze nazywają to ciążą jajowodową. W rzadkich sytuacjach, embrion może zagnieździć się w szyjce macicy, jajniku lub w jamie brzusznej. Chociaż zdarza się to rzadko, w przebiegu ciąż bliźniaczych, jeden embrion może zagnieździć się w macicy a inny poza nią. Zdarza się tak szczególnie u kobiet stosujących leczenie w kierunku bezpłodności.

Ciąża zagnieżdżona poza macicą, może rozwijać się normalnie. Może także doprowadzić do pęknięcia organu, w którym się zaimplantowała. Objawami pęknięcia jest obfite krwawienie, wstrząs lub w rzadkich przypadkach nawet śmierć.

Na szczęście, dzięki możliwościom jakie daje wczesna diagnoza i monitorowanie stanu kobiety, możliwe jest wdrożenie odpowiedniego leczenia i zapobieganie komplikacjom mogącym zagrażać życiu matki.

Kobiety, które stosują wkładkę domaciczną, mają niewielkie szanse zajścia w ciążę. Jeżeli tak się zdarzy, istnieje duże ryzyko ciąży pozamacicznej. W takiej sytuacji, konieczne jest badanie lekarskie.

Ciąża pozamaciczna – Jakie są czynniki ryzyka?

Niektóre kobiety są bardziej narażone na powstanie ciąży ektopowej. Istnieje szereg czynników, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej. Należą do nich:

Czynniki wysokiego ryzyka:

• Nieprawidłowości związane z jajowodami, do których należą uszkodzenia jajowodów, przebyte infekcje, zabiegi, malformacje czy nowotwory. Również, zabieg rekonstrukcyjny jajowodów może zwiększyć ryzyko ciąży ektopowej,
• Poprzednie ciążę pozamaciczne.

Czynniki umiarkowanego ryzyka:

• Wcześniejsze infekcje genitaliów, takie jak chlamydia czy rzeżączka,
• Bezpłodność oraz leki na bezpłodność,
• Wielu partnerów seksualnych.

Inne czynniki ryzyka:

• Zapłodnienie in vitro, które polega na zapłodnieniu komórki jajowej kobiety poza jej ciałem, a następnie umieszczenie komórki w macicy,
• Podwiązanie jajowodów, czyli chirurgiczny zabieg antykoncepcyjny,
• Wkładka domaciczna, która zapobiega zajściu w ciążę i jest traktowana jako najskuteczniejsza metoda antykoncepcyjna. Jednakże, jeżeli dojdzie do ciąży, może to być ciąża ektopowa.

Ciąża pozamaciczna – Jakie są objawy?

Ciąża ektopowa nie zawsze daje objawy od początku. Do wczesnych objawów zaliczamy:

• Ból w dolnej części brzucha,
• Krwawienie z pochwy (obfite lub delikatne, w tym wyłącznie plamienie).

Niektóre kobiety nie mają żadnych objawów, dopóki ciąża pozamaciczna nie zaczyna powodować poważnych problemów. Tak się dzieje, kiedy zarodek zagnieżdża się w jajowodzie. Symptomy obejmują:

• Silny ból w dolnej części brzucha,
• Obfite krwawienie z pochwy,
• Brak miesiączki,
• Objawy typowe dla ciąży – nudności, częste oddawanie moczu, wrażliwość piersi,
• Omdlenie lub uczucie bliskie omdlenia.

Czasami, zarodek zostaje wydalony, zanim dojdzie do pęknięcia jajowodu. Nazywamy to poronieniem jajowodowym. Może się to objawiać masywnym krwawieniem, które wymaga leczenia operacyjnego lub delikatnym krwawieniem, które nie jest wskazaniem do zabiegu.

Jeżeli jesteś w ciąży i zauważyłaś którykolwiek z powyższych objawów, jak najszybciej zgłoś się do lekarza.

Ciąża pozamaciczna – Jak ją zdiagnozować?

Aby zdiagnozować ciążę pozamaciczną, lekarz i pielęgniarka wykonają następujące badania:

• Badanie krwi, aby sprawdzić poziom hormonu hCG (gonadotropina kosmówkowa) – Test potwierdzi czy jesteś w ciąży i pozwoli ocenić ile hormonu hCG produkuje Twoje ciało. Ciąża pozamaciczna jest diagnozowana wtedy, kiedy poziom hCG osiąga zbyt wysoki poziom (zazwyczaj 1500 to 2000 mIU/mL),
• Badanie obrazowe USG, które pozwoli zlokalizować zarodek. Podczas dopochwowego badania USG, lekarz wprowadza specjalne urządzenie (konwerter ultradźwiękowy) w głąb pochwy, aby zobrazować macicę oraz organy miednicy. Może to zdiagnozować ciążę pozamaciczną w 5-6 tygodniu jej trwania. Najwyższą skuteczność odnotowuje się w wykrywaniu ciąży rozwijającej się w macicy. U około 15-26% kobiet z ciążą ektopową, badanie USG daje wynik negatywny, co oznacza, że nie wykrywa ciąży pozamacicznej. Ciąża pozamaciczna jest diagnozowana, kiedy lekarz wykrywa bicie serca płodu lub zarodek poza macicą.

Czasami, badanie może wykryć ciążę ektopową od razu. W większości przypadków, lekarz musi powtórzyć badanie co kilka dni, aby upewnić się, że to ciąż pozamaciczna.

Ciążą pozamaciczna – Jak ją leczyć?

Ciążę pozamaciczną należy leczyć jak najszybciej po zdiagnozowaniu. Można ją leczyć na 2 sposoby, w zależności od rozmiaru zarodka, występujących objawów i innych czynników. W obu przypadkach, leczenie polega na usunięciu zarodka. Zazwyczaj, nie stosuje się leczenia obserwacyjnego, ze względu na poważne negatywne konsekwencje, jakie ciąża pozamaciczna może wywołać u kobiety.

Leczenie obejmuje:

• Podanie leków – Lekarz może wykonać zastrzyk, który sprawia, że zarodek przestaje rosnąć i rozpuszcza się. Po zastrzyku, konieczne jest przeprowadzenie badania krwi, które potwierdzi skuteczność leczenia. Lekarz może zalecić metotreksat, który zapobiega wzrostowi zarodka. Zabieg może wywoływać ból brzucha lub skurcze. W przypadku bólu i skurczy, można przyjmować paracetamol. Należy unikać leków niesterydowych przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen lub naproksen, ponieważ mogą wchodzić w niepożądane reakcje z metotreksatem. Metotreksat jest szczególnie skuteczny u kobiet z niewielkimi objawami,
• Operację – Lekarz może wykonać zabieg usunięcia zarodka. Możliwe, że konieczne będzie usunięcie jajowodu. Do wskazań zabiegowych należą: pęknięcie jajowodu; sytuacja, w której kobieta nie może powrócić na badanie kontrolne po przyjmowaniu metotreksatu. Lekarz może wykonać zabieg laparoskopowy, przez wykonanie niewielkich nacięć w skórze. Podczas zabiegu, lekarz wprowadza przez nacięcia specjalne urządzenie (laparoskop), usuwa zarodek i kontroluje krwawienie. Zabieg laparoskopowy jest mniej inwazyjny niż chirurgiczna operacja otwarta. Pacjentka szybciej dochodzi po nim do siebie i nie odczuwa, aż tak dużego bólu.

Lekarz prawdopodobnie zdecyduje się usunąć jajowód, jeżeli:

• Wystąpiło krwawienie,
• Ciąża pozamaciczna pojawiła się ponownie w jajowodzie,
• Jajowód jest uszkodzony,
• Zarodek jest duży,
• Kobieta nie zamierz mieć więcej dzieci.

Ciąża pozamaciczna – Jak jej zapobiec?

Nie można zapobiec ciąży pozamacicznej. Istnieje zwiększone ryzyko tego rodzaju ciąży po przebytych zakażeniach związanych z chorobami przenoszonymi drogą płciową. Aby tego uniknąć, należy używać prezerwatywy podczas stosunku.

Ciąża pozamaciczna – Czy można w przyszłości zajść w ciążę?

Większość kobiet może zajść ponownie w ciążę po wystąpieniu ciąży pozamacicznej. Przed próbą kolejnego zajścia w ciążę, należy porozmawiać o tym z lekarzem. Lekarz powinien kontrolować przebieg ciąży i sprawdzać czy przebiega w prawidłowy sposób.