Endoproteza stawu kolanowego

Co to jest endoproteza stawu kolanowego?

Całkowita endoprotezoplastyka stawu kolanowego to zabieg chirurgiczny polegający na zastąpieniu części stawu kolanowego częściami sztucznymi. Zdrowe kolano pełni funkcję stawu zawiasowego pomiędzy kością udową a kośćmi podudzia (piszczelową i strzałkową). Powierzchnie, na których spotykają się te kości, mogą z czasem ulec zużyciu, często z powodu zapalenia stawów lub innych stanów, które mogą powodować ból i obrzęk.

Całkowita wymiana stawu kolanowego jest jedną z opcji łagodzenia bólu i przywracania funkcji stawu kolanowego u osób z zapaleniem stawów. Najczęstszym powodem wymiany stawu kolanowego jest to, że inne metody leczenia – utrata masy ciała, ćwiczenia, fizjoterapia, leki, zastrzyki i usztywnienie stawu, nie przyniosły ulgi w bólu kolana związanym z zapaleniem stawów. Celem wymiany stawu kolanowego jest złagodzenie bólu, poprawa jakości życia oraz utrzymanie lub poprawa funkcji kolana. Zabieg można wykonać u osób w każdym wieku, z wyjątkiem dzieci, których kości wciąż rosną. Ważne jest, aby przed rozważeniem tej procedury odczuwać silny ból lub niepełnosprawność. Ponieważ części zamienne mogą się z czasem zepsuć, lekarze zazwyczaj zalecają odłożenie wymiany stawu kolanowego do czasu, gdy będzie to absolutnie konieczne. Plastyki stawu kolanowego to jedne z najczęściej wykonywanych zabiegów wymiany stawu.

Endoproteza stawu kolanowego – Jakie są alternatywy leczenia?

Podczas gdy całkowita wymiana stawu kolanowego może być pomocna w odpowiednich okolicznościach, należy omówić ryzyko, korzyści i alternatywy leczenia z lekarzem. Alternatywy dla całkowitej wymiany stawu kolanowego obejmują:

Leczenie niechirurgiczne

Początkowo lekarze zalecają leczenie niechirurgiczne u pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów lub zapaleniem stawów. Może to obejmować:

Utratę wagi

Kolano wytrzymuje około pewien stopień nacisku na każdy kilogram masy ciała, więc nawet niewielka utrata wagi (np. plus minus 5 kg) może pomóc zmniejszyć ból.

Ćwiczenia, fizjoterapię

 Wzmocnienie mięśni wokół kolana pomaga zmniejszyć nacisk na kolano. Ruch stawu zapobiega jego sztywnieniu.

Leki, w tym dostępne bez recepty i na receptę

Obejmują one leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol i leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen lub naproksen. Pacjenci powinni omówić stosowanie tych leków z lekarzem pierwszego kontaktu i farmaceutą, aby upewnić się, że ryzyko wystąpienia działań niepożądanych jest akceptowalnie niskie. Przeczytaj więcej na temat niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Ochraniacze na kolana lub wkładki do butów

Te urządzenia mogą pomóc w zrównoważeniu rozłożenia ciężaru dla stawów.

Zastrzyki

Może to dotyczyć leku podobnego do kortyzonu lub pochodnej kwasu hialuronowego.

Artroskopię

Artroskopia to małoinwazyjny zabieg chirurgiczny, w którym lekarz bada wnętrze stawu za pomocą urządzenia zwanego artroskopem. Lekarz może naprawić wszelkie uszkodzenia poprzez niewielkie nacięcia chirurgiczne w skórze. Zabieg jest pomocny tylko w przypadku niektórych problemów z kolanem. Chirurgia artroskopowa nie wykazała znaczących korzyści dla pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów. 

Osteotomię

Osteotomia to zabieg chirurgiczny polegający na przecięciu kości nogi, wyrównaniu jej i umożliwieniu jej wygojenia. Celem zabiegu jest przeniesienie ciężaru z uszkodzonej części kolana na zdrową lub mniej uszkodzoną część. Osteotomia nie jest zalecana u pacjentów w wieku powyżej 60 lat oraz u osób z zapaleniem stawów (takim jak reumatoidalne zapalenie stawów).

Częściową wymianę stawu kolanowego

Częściowa wymiana stawu kolanowego polega na zastąpieniu tylko jednej części stawu kolanowego protezą. Może to być opcja dla niektórych osób, u których choroba zwyrodnieniowa stawów jest ograniczona tylko do jednego przedziału kolana. Twój lekarz może porozmawiać z Tobą o tym, czy możesz być kandydatem do tego typu zabiegu, a także o potencjalnych zagrożeniach i korzyściach związanych z zabiegiem.

Endoproteza stawu kolanowego – Jak wygląda procedura?

Wymiana kolana wykonywana jest na sali operacyjnej po znieczuleniu. Operacja trwa od dwóch do trzech godzin. Po zabiegu będziesz obserwowany w strefie rekonwalescencji przez kilka godzin, aż ustąpią efekty znieczulenia. Większość osób pozostaje w szpitalu przez jedną do trzech nocy po operacji, chociaż coraz częstsze stają się krótsze pobyty, a niektóre zabiegi są wykonywane nawet ambulatoryjnie (tj. nie wymagają pobytu w szpitalu). Po zabiegu otrzymasz leki przeciwbólowe, które pomogą kontrolować i eliminować dyskomfort związany z zabiegiem.

Gdy tylko będzie to możliwe, będą stosowane leki nieopioidowe, aby zmniejszyć ból.

Niektóre leki opioidowe mogą być potrzebne przez kilka tygodni, szczególnie przed rozpoczęciem fizjoterapii i przed snem. Zakrzepy krwi w nogach (zakrzepica żył głębokich) są częstym problemem po operacji wymiany stawu kolanowego. Aby zmniejszyć ryzyko zakrzepów krwi:

• Zacznij się ruszać po zabiegu tak szybko, jak to możliwe – Pracuj z fizjoterapeutą, aby spróbować wstać w dniu operacji lub kolejnego dnia po zabiegu. Naucz się ćwiczeń, które możesz wykonywać także w łóżku.
• Weź lek przeciwzakrzepowy – Zażyj lek przeciwzakrzepowy w postaci pigułki lub zastrzyku. Większość ludzi nadal przyjmuje ten lek przez kilka tygodni po operacji.
• Noś odzież kompresyjną kiedy leżysz – Kiedy będziesz w stanie wstać i chodzić, lekarz może zasugerować noszenie pończoch uciskowych. Te pończochy ściśle przylegają do stopy, kostki, podudzia i kolana, zapobiegając tworzeniu się zakrzepów.

Infekcja to kolejny poważny problem, dlatego antybiotyki zostaną podane w ciągu godziny od zabiegu do 24 godzin po zabiegu. Zdrowa dieta, unikanie otyłości i rzucanie palenia pomagają zminimalizować ryzyko infekcji.

Rehabilitacja

Personel medyczny na pewno zachęci Cię do poruszania stopami i kostkami zaraz po zabiegu. Fizjoterapię zwykle rozpoczyna się w dniu zabiegu lub w dniu po zabiegu. Ważny jest aktywny ruch kolana. Niektórzy chirurdzy mogą używać urządzenia do ciągłego ruchu biernego, które podnosi i powoli porusza nogą, gdy leżysz w łóżku. Fizjoterapia jest ważną częścią procesu powrotu do zdrowia. Część osób po wyjściu ze szpitala przechodzi fizjoterapię w domu lub w przychodni, a część w zakładzie rehabilitacyjnym kilka dni. Program rehabilitacji ogólnie obejmuje ćwiczenia poprawiające zakres ruchu (jak daleko można zgiąć i wyprostować kolano) oraz wzmacniające mięśnie nóg.

Twój chirurg i fizjoterapeuta pomogą Ci wyznaczyć cele terapii w miarę postępów w rehabilitacji. Ważne jest, aby w okresie rekonwalescencji unikać przepracowania lub nadwyrężenia kolana. Zwykle możesz wznowić swoje codzienne czynności w ciągu trzech do sześciu tygodni po operacji. Po kilku miesiącach rehabilitacji możesz prowadzić bardziej aktywny tryb życia. Sporty o dużym wpływie na stawy, takie jak bieganie i sporty wymagające kontaktu (piłka nożna), nie są zalecane. Możesz uczestniczyć w aktywnościach takich jak spacery, jazda na rowerze i pływanie.

Endoproteza stawu kolanowego – Jakie są potencjalne powikłania?

Poważne komplikacje nie są częste po wymianie kolana. Jednak każda operacja wiąże się z ryzykiem i ważne jest, aby mieć tego świadomość. Twój lekarz szczegółowo omówi z Tobą potencjalne komplikacje dotyczące zabiegu. Badania wykazały, że skuteczna endoprotezoplastyka zależy częściowo od doświadczenia chirurga i szpitala. Znalezienie doświadczonego chirurga i szpitala, w którym rutynowo wykonuje się zabiegi wymiany stawów, prawdopodobnie zwiększy Twoje szanse na pomyślny zabieg i ulepszenie funkcji kolana oraz zminimalizuje ryzyko powikłań.

Oto niektóre z najczęstszych powikłań, które mogą wystąpić po całkowitej wymianie stawu kolanowego: 

Skrzepy krwi

Całkowita wymiana kolana zwiększa ryzyko powstania skrzepu krwi w żyle. Najczęstszym miejscem powstania zakrzepu po operacji kolana są żyły głębokie nogi. Jest to niepokojące, ponieważ skrzep może być śmiertelny, jeśli dotrze do płuc. Lekarze nazywają to zatorowością płucną. Zadzwoń do lekarza, jeśli masz objawy, które mogą wskazywać na zakrzepicę, takie jak ból nóg lub obrzęk.

Infekcja

Infekcja po wymianie stawu kolanowego jest stosunkowo rzadkim, ale poważnym powikłaniem. Objawy infekcji obejmują gorączkę, dreszcze, nagły ból kolana, nasilające się zaczerwienienie lub obrzęk. Zadzwoń do swojego lekarza, jeśli obawiasz się, że możesz mieć infekcję. Infekcje ran są leczone antybiotykami, a czasami poprzez odprowadzenie nadmiaru płynu ze stawu. Jeśli infekcja stanie się głęboka lub rozległa, może być konieczne usunięcie protezy stawu i jego ponowne wszczepienie później, po ustąpieniu infekcji.

Sztywność

Czasami, pomimo fizjoterapii, kolano pacjenta może zesztywnieć i może nie zginać lub nie prostować się prawidłowo. W takim przypadku, pacjent może wrócić na salę operacyjną w celu zgięcia lub wyprostowania kolana w znieczuleniu. 

Wczesne niepowodzenie

Większość zabiegów wymiany stawu kolanowego jest trwała w okresie od 15 do 20 lat. Jednakże, wczesne niepowodzenia zabiegu i powikłania mogą wystąpić z różnych powodów. Do potencjalnych niepowodzeń zabiegu należą:

• Obluzowanie implantów,
• Infekcja,
• Złamanie kości wokół implantów,
• Niestabilność protezy.

W przypadku wczesnych niepowodzeń może być konieczna ponowna operacja. Ponieważ implanty kolana zwykle nie są trwalsze niż 20 lat, osoby, które przechodzą zabieg wymiany stawu kolanowego w młodszym wieku, częściej wymagają ponownej operacji. Młodsi pacjentom mogą prowadzić bardziej aktywny tryb życia, co może obciążyć implant, przyczyniając się z czasem do problemów z protezą. Z tych powodów, lekarze ostrożnie zalecają wymianę stawu kolanowego u osób w wieku poniżej 50 lat.

Uporczywy ból

Około 15% pacjentów poddawanych całkowitej alloplastyce stawu kolanowego może odczuwać uporczywy ból lub nie będzie zadowolonych z wyniku zabiegu. Jednakże, większość pacjentów odczuwa znaczną redukcję lub eliminację bólu.