Samoistne porażenie nerwu twarzowego

Co to jest samoistne porażenie nerwu twarzowego?

Samoistne porażenie nerwu twarzowego to stan, w którym nerw kontrolujący mięśnie twarzy zostaje uszkodzony lub nawet całkowicie przestaje działać. Powoduje to osłabienie lub sparaliżowanie mięśni twarzy. Typowymi objawami tego stanu są osłabienie mięśni po jednej stronie twarzy, opadająca powieka lub kącik ust po jednej stronie lub ślinienie się po jednej stronie ust. Porażenie nerwu może wystąpić w każdym wieku i dotyka w równym stopniu wszystkich ras i obu płci. Cukrzyca i ciąża zwiększają ryzyko wystąpienia porażenia nerwu twarzowego. Większość osób całkowicie wraca do zdrowia. Mniejszość ludzi dotkniętych porażeniem nadal ma pewne objawy, które występują nawet przez całe życie. W przypadku wystąpienia objawów porażenia nerwu twarzowego należy zgłosić się do lekarza lub pielęgniarki, ponieważ leczenie powinno rozpocząć się w ciągu dwóch do trzech dni od wystąpienia porażenia.

Samoistne porażenie nerwu twarzowego – Jakie są jego przyczyny?

Samoistne porażenie nerwu twarzowego jest spowodowane zapaleniem nerwu twarzowego. To zapalenie może być spowodowane przez wirusa. Istnieją pewne dowody na to, że wirusem powodującym zapalenie jest często wirus opryszczki pospolitej (HSV). To ten sam wirus, który wywołuje opryszczkę narządów płciowych. Inne wirusy mogą również powodować ten stan, w tym wirus półpaśca, wirus cytomegalii i wirus Epsteina-Barr.

Stan zapalny powoduje obrzęk nerwu kontrolującego ruch jednej strony twarzy. Nerw, podobnie jak małe naczynia krwionośne w pobliżu nerwu, muszą przejść przez wąski kanał otoczony kością. Gdy nerw puchnie, zostaje ściśnięty, a jego osłona ochronna zrywa się, zakłócając zdolność nerwu do komunikowania się z mięśniami. Powoduje to osłabienie lub paraliż mięśni jednej strony twarzy. Słabość tych mięśni może utrudniać uśmiechanie się lub zamykanie oczu.

Jakie objawy wywołuje samoistne porażenie nerwu twarzowego?

Porażenie nerwu twarzowego powoduje częściowe lub całkowite sparaliżowanie jednej strony twarzy. Może to spowodować:

• Opadanie brwi,
• Opadanie dolnej części twarzy, zwłaszcza kącika ust,
• Jedno oko nie zamyka się całkowicie.

W niektórych przypadkach można stracić normalną zdolność zamykania jednego oka, co może prowadzić do wysuszenia powierzchni oka (rogówki). Głośne dźwięki mogą powodować dyskomfort w uchu po stronie chorej, czyli stan zwany nadwrażliwością słuchową. Ponadto, niektórzy ludzie tracą poczucie smaku na przedniej części języka. Zmiany spowodowane porażeniem wpływają na wygląd twarzy, w tym na sposób, w jaki osoba się uśmiecha. Zmiany te są często widoczne dla innych i mogą powodować, że osoby z porażeniem nerwu twarzowego poczują się zestresowane i mogą unikać spotkań towarzyskich. Objawy porażenia nerwu pojawiają się zwykle w ciągu jednego lub dwóch dni. U większości pacjentów następuje poprawa w ciągu trzech tygodni od wystąpienia pierwszych objawów. Poprawa stanu zdrowia może następować od trzech do sześciu miesięcy.

Jak zdiagnozować samoistne porażenie nerwu twarzowego?

Samoistne porażenie nerwu twarzowego jest zwykle diagnozowane na podstawie objawów i badania fizykalnego. Badania krwi i inne badania zwykle nie są potrzebne, ale lekarze często badają pacjenta w kierunku boreliozy, czyli infekcji, która może powodować osłabienie twarzy.

Jak leczyć samoistne porażenie nerwu twarzowego?

Nie ma lekarstwa na samoistne porażenie nerwu twarzowego, ale leczenie może pomóc w szybszym wyzdrowieniu, zwłaszcza jeśli rozpoczyna się w ciągu pierwszych kilku dni. Jednakże, leczenie może nie być konieczne, jeśli objawy są łagodne. Możliwe sposoby leczenia obejmują:

Pielęgnację oczu

Jeśli nie można zamknąć oka, należy podjąć leczenie w tym kierunku. Jeśli rogówka, która jest przezroczystą powłoką ochronną źrenicy, przesuszy się, istnieje ryzyko trwałego uszkodzenia oka. Można stosować krople do oczu co godzinę w ciągu dnia, aby utrzymać wilgotność oczu. Maść nawilżająca jest zwykle lepsza na noc. Maść można używać w ciągu dnia, chociaż może to spowodować rozmycie wzroku. Jeśli oko nie zamyka się całkowicie, należy je chronić w ciągu dnia za pomocą okularów. Możliwe jest nakładanie plastra na oko w nocy.

Leki

Większość osób, u których zdiagnozowano porażenie nerwu twarzowego, w ciągu dwóch do trzech dni od wystąpienia pierwszych objawów, jest leczona steroidami (np. prednizonem) przez tydzień. Sterydy, zwane także glikokortykoidami, mogą zmniejszyć obrzęk i zwiększyć szanse na całkowite wyzdrowienie. Leki te działają najlepiej, gdy leczenie rozpoczyna się wcześnie, w ciągu trzech dni od wystąpienia pierwszych objawów. Leki przeciwwirusowe (np. walacyklowir) są czasami stosowane w połączeniu z glikokortykoidami, zwłaszcza gdy osłabienie twarzy jest nasilone. Niektóre kontrolowane badania wykazały dodatkowe korzyści ze stosowania tych leków u pacjentów z bardzo ciężkim porażeniem twarzy. Inne formy leczenia nie zostały udowodnione. Porażenie nerwu twarzowego wywołane boreliozą leczy się antybiotykami. Sterydy można stosować z antybiotykami, ale nie ma dowodów na to, że steroidy są korzystne, gdy borelioza jest przyczyną porażenia nerwu twarzowego.

Monitorowanie

Po rozpoczęciu leczenia, ważne są wizyty kontrolne u lekarza.

Ogólnie rzecz biorąc, osoby, których u paraliż jest mniej poważny, mają tendencję do pełnego powrotu do zdrowia. Jeśli objawy zaczną się poprawiać w ciągu pierwszych 21 dni, jest również duża szansa na wyzdrowienie i niewielkie osłabienie mięśni twarzy lub brak osłabienia mięśni w przyszłości. U niewielkiej liczby osób występuje trwałe osłabienie mięśni od umiarkowanego do silnego. Jeśli uszkodzenie nerwu jest poważne, może powrócić jakiś czas po leczeniu w innej formie. W takim przypadku, można utracić zdolność kontrolowania poszczególnych ruchów twarzy. Na przykład:

• Usta mogą drgać podczas mrugania,
• Uśmiech może spowodować zamknięcie oka,
• Łzy mogą płynąć z jednego oka podczas wydzielania śliny (np. przed jedzeniem).

Chociaż drugi lub trzeci atak porażenia nerwu twarzowego jest rzadkością, odnotowuje się go u 7 do 15% osób.