Polimialgia reumatyczna i olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic

Co to jest polimialgia reumatyczna i olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic?

Polimialgia reumatyczna i olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic (znane również jako GCA, choroba Hortona, czaszkowe zapalenie tętnic i skroniowe zapalenie tętnic) to stany zapalne, które wpływają na różne części ciała.

Polimialgia reumatyczna i olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic – Dlaczego te choroby często są omawiane razem?

PMR i GCA często są omawiane razem, ponieważ:

• Polimialgia reumatyczna (PMR) występuje u około 40 do 50% osób z GCA,
• GCA występuje u około 10% osób z PMR.

Te dwa zaburzenia nie muszą koniecznie występować w tym samym czasie.

Przeczytaj artykuł i dowiedz się jakie objawy daje polimialgia reumatyczna i olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic, jak można zdiagnozować te choroby i jak je leczyć.

Polimialgia reumatyczna

Objawy

Najczęstszymi objawami polimialgii reumatycznej (PMR) są:

• Poranne bóle i sztywność w barkach i ramionach, biodrach i udach oraz karku. Niektóre osoby mają problemy z ubieraniem się (np. zapinaniem stanika, zakładaniem koszuli lub marynarki lub zakładaniem pończoch). Trudność w uniesieniu rąk powyżej ramion jest typowym objawem. Sztywność poranna jest często silna, może utrzymywać się przez kilka godzin i może powrócić w ciągu dnia po bezczynności.
• Sporadyczny obrzęk lub sztywność małych stawów dłoni. Obrzęk nadgarstka może prowadzić do drętwienia, mrowienia i bólu rąk. Nazywamy to zespołem cieśni nadgarstka.
• Uczucie zmęczenia, brak apetytu, utrata masy ciała lub gorączka. Objawy PMR pojawiają się szybko, w ciągu tygodni lub nawet dni.

Diagnoza

Do diagnozowania PMR stosuje się kombinację kilku podejść, w tym wywiad, badanie fizykalne i testy laboratoryjne.  Większość osób, u których diagnozuje się PMR:

• To starsze osoby w wieku 60 lub 70 lat. PMR prawie nigdy nie występuje w wieku poniżej 50 lat.
• Ma utrzymujący się ból i sztywność poranną (trwającą 30 minut lub dłużej) po obu stronach ciała, który utrzymuje się co najmniej w dwóch z następujących trzech obszarów: szyja lub górną część ciała, ramiona oraz biodra lub górna część ud.
• Ma podwyższony stan zapalny, który można zmierzyć za pomocą badania krwi (szybkość sedymentacji erytrocytów [OB] lub białko C-reaktywne [CRP]).

Leczenie

PMR szybko reaguje na niskie dawki glikokortykoidów (zwanych także steroidami), czyli leków zmniejszających stan zapalny. Prednizon i prednizolon to dwa powszechnie stosowane glikokortykoidy. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ, takie jak ibuprofen lub naproksen) są nieskuteczne. Podczas leczenia bardzo ważne jest, aby skontaktować się z lekarzem lub pielęgniarką, jeśli wystąpią jakiekolwiek nowe objawy, które mogą być spowodowane przez olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic (GCA), takie jak bóle głowy, zmiany widzenia lub ból szczęki podczas żucia.

Glikokortykoidy – Większość ludzi czuje się lepiej po kilku pierwszych dawkach glikokortykoidu. Lekarz lub pielęgniarka będą stopniowo zmniejszać dawkę co dwa do czterech tygodni, aby ustalić minimalną dawkę niezbędną do zapobiegania objawom. Większość ludzi musi przyjmować glikokortykoidy przez rok do dwóch lat, chociaż niektóre osoby wymagają nawet dłuższego leczenia.  Glikokortykoidy mogą powodować poważne skutki uboczne, jeśli są przyjmowane przez dłuższy czas. Skutki uboczne mogą obejmować zwiększenie masy ciała, osłabienie kości i cukrzycę. Przyjmowanie najmniejszej możliwej dawki przez możliwie najkrótszy czas może pomóc zmniejszyć ryzyko wystąpienia tych działań niepożądanych. W miarę zmniejszania dawki glikokortykoidu, może dojść do nawrotu sztywności i bólu. Powolne zmniejszanie dawki może zminimalizować te objawy.

Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic

Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic, zwane również GCA lub skroniowym zapaleniem tętnic, jest rodzajem zapalenia naczyń krwionośnych, które uszkadza tętnice średniej i dużej wielkości. Najczęściej dotknięte tętnice to te, które zaczynają się w szyi i wędrują do głowy. 

Objawy

Najczęstsze objawy to bóle głowy i ból szczęki podczas żucia. Tymczasowa utrata wzroku może być wczesnym objawem GCA. Wśród innych objawów, które mogą wystąpić, może pojawić się podwyższona temperatura (zwykle poniżej 38^oC), zmęczenie, utrata masy ciała, kaszel oraz niewyjaśniony ból zębów lub twarzy.

Ból głowy – Ból może być łagodny lub silny, zwykle znajduje się nad skroniami, ale może występować w dowolnym miejscu z przodu lub z tyłu czaszki. Niektórzy ludzie zauważają również tkliwość w skórze głowy.

Ból szczęki – Nawet połowa osób z GCA odczuwa ból szczęki, który rozwija się podczas żucia pokarmu. Ten objaw występuje z powodu niewystarczającego dopływu krwi do mięśni biorących udział w żuciu.

Utrata wzroku – do 10% osób z GCA może rozwinąć częściową lub całkowitą ślepotę. Tymczasowa utrata wzroku może być pierwszym objawem GCA. Nieleczona utrata wzroku może być trwała i może wpływać na drugie oko.

Tętniak aorty piersiowej – Tętniak aorty piersiowej pojawia się, gdy aorta (główna tętnica), która przenosi krew z serca, wybrzusza się na zewnątrz. Tętniaki nie powodują objawów, ale kiedy pękną mogą zagrażać życiu. Jest to rzadkie, ale występuje nieco częściej u pacjentów z GCA. Osoby z GCA są czasami badane pod kątem tętniaka za pomocą prześwietlenia klatki piersiowej lub innych badań obrazowych.

Diagnostyka

Jeśli wystąpią u Ciebie niektóre z objawów wymienionych powyżej, zgłoś się do lekarza. Lekarz wykona i zleci odpowiednie badania, takie jak badania krwi, zwłaszcza testy na stan zapalny, tj. szybkość sedymentacji erytrocytów (OB) i białko C-reaktywne (CRP). W przypadku podejrzenia GC rozpoznanie należy potwierdzić za pomocą biopsji tętnicy skroniowej lub badań obrazowych (USG, rezonans magnetyczny lub pozytonowa tomografia emisyjna [PET]).

Leczenie

Glikokortykoid – W leczeniu GCA stosuje się duże dawki glikokortykoidów (steroidów), ponieważ takie leczenie, jeśli rozpocznie się szybko, zapobiegnie utracie wzroku. W przypadku silnego podejrzenia GCA, leczenie można rozpocząć przed postawieniem diagnozy. Jeśli nie ma dowodów na zapalenie tętnic podczas biopsji lub USG i innych badań obrazowych, a lekarz nie jest przekonany, że masz GCA, prawdopodobnie zaleci zaprzestanie leczenia glikokortykoidami. Czasami leczenie glikokortykoidami jest kontynuowane, nawet jeśli nie ma potwierdzenia zapalenia tętnic, zwłaszcza jeśli lekarz mocno podejrzewa, że ​​masz GCA. Wiele osób kontynuuje przyjmowanie glikokortykosteroidów przez kilka miesięcy, do roku lub dwóch lat. Dawkę glikokortykoidów należy powoli i ostrożnie zmniejszać, aby objawy GCA nie nawracały. Utrata wzroku po początkowym przyjmowaniu glikokortykosteroidów w dużych dawkach jest bardzo nietypowa. Do skutków ubocznych stosowania tych leków w dużych dawkach zaliczamy przyrost masy ciała, cukrzycę, osteoporozę (utratę masy kostnej), nadciśnienie i inne. Podczas obserwacji GCA, lekarz będzie monitorował pacjenta pod kątem tych potencjalnych problemów.

Inne terapie – Czasami stosuje się inne metody leczenia GCA, takie jak metotreksat lub tocilizumab, ale są one stosowane wyłącznie jako suplementy do glikokortykoidów, ponieważ wykazano, że tylko glikokortykoidy są skuteczne w zapobieganiu utracie wzroku. Inne metody leczenia są na ogół stosowane, jeśli występują znaczące skutki uboczne glikokortykoidów.

Dowiedz się więcej na temat idiopatycznych miopatii zapalnych.