Zespół zamrożonego barku

Co to jest zespół zamrożonego barku?

Zespół zamrożonego barku to stan, który powoduje ból barku i ogranicza zakres ruchu barku. Ograniczenie ruchu wpływa zarówno na aktywny, jak i bierny zakres ruchu. Oznacza to, że ruch jest ograniczony w stawie barkowym zarówno wtedy, gdy osoba próbuje poruszyć własną ręką, jak i wtedy, gdy ktoś inny (np. lekarz) próbuje poruszyć ręką. Zespół ten jest również nazywany zamrożonym barkiem raz zarostowym zapaleniem torebki stawowej.

Zespół zamrożonego barku jest dość powszechną chorobą w populacji ogólnej. Choroba występuje najczęściej u osób w wieku 50 i 60 lat i rzadko dotyka osoby w wieku poniżej 40 lat. Co więcej, schorzenie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Choroba zwykle wpływa tylko na jedno ramię i stan pacjenta samoistnie poprawia się, ale może to trwać od dwóch do trzech lat lub nawet dłużej. Ludzie, którzy cierpią na zarostowe zapalenie torebki stawowej po jednej stronie, mogą doświadczyć choroby po drugiej stronie ciała w późniejszym czasie.

Co powoduje zespół zamrożonego barku?

Zamrożenie barku często występuje w wyniku urazu barku, takiego jak uszkodzenie stożka rotatorów, złamania kości obejmującego ramię lub operacji barku. Może się to również zdarzyć po innych rodzajach operacji, takich jak operacja serca lub mózgu. Zamarznięty bark może również wystąpić bez wcześniejszego urazu i ma tendencję do występowania u osób z określonymi chorobami i stanami. Na przykład, osoby z cukrzycą mają zwiększone ryzyko rozwoju zamrożonego barku. W rzeczywistości, u 10 do 20% osób z cukrzycą rozwija się ten stan. Zespół zamrożonego barku wydaje się również częściej występować wśród:

• Osób, które były unieruchomione przez dłuższy czas,
• Pacjentów, którzy przeszli udar,
• Osób z chorobą Parkinsona,
• Ludzi, którzy przyjmowali leki przeciwretrowirusowe (szczególnie leki zwane inhibitorami proteazy) w celu leczenia zakażenia HIV,
• Pacjentów z chorobami tarczycy, czyli gruczołu szyi wytwarzającego hormony kontrolujące sposób wykorzystywania i magazynowania energii przez organizm.

Specjaliści nie wiedzą na pewno, co powoduje zamrożenie barku, ale podejrzewają, że rozwija się, gdy staw zostaje objęty stanem zapalnym i tworzy się blizna. Kiedy to się dzieje, tkanki wewnątrz stawu kurczą się i twardnieją, utrudniając poruszanie się barku.

Jak objawia się zespół zamrożonego barku?

Osoby z zespołem zamrożonego barku często przechodzą przez trzy fazy objawów:

• Pierwsza faza trwa od dwóch do dziewięciu miesięcy i obejmuje rozlany, silny i powodujący niepełnosprawność ból barku, który nasila się w nocy. W tej fazie ramię staje się coraz bardziej sztywne.
• Druga faza trwa od 4 do 12 miesięcy. W tej fazie, ramię staje się bardzo sztywne i ma ograniczoną ruchomość, ale ból stopniowo się zmniejsza.
• Trzecia faza (regeneracja) trwa od 5 do 24 miesięcy. W tej fazie ludzie stopniowo odzyskują zakres ruchu. Schorzenie może poważnie utrudniać wykonywanie codziennych czynności, takich jak ubieranie się i kąpanie, a nawet praca. Nawet gdy ból zacznie się zmniejszać, sztywność barku może nadal być dość ograniczająca. Na przykład, stan może utrudniać sięganie do góry, na bok, w poprzek klatki piersiowej lub obracania ramienia dookoła. Może to uniemożliwić podrapanie się po plecach lub założenie płaszcza.

Jak zdiagnozować zespół zamrożonego barku?

Przy objawach zamrożonego barku lekarz wykona badanie, aby dowiedzieć się, jakie ruchy wywołują objawy i jak ograniczona jest mobilność barku. W ramach oceny, lekarz prawdopodobnie poprosi o obserwację ruchomości ramienia na co dzień, a także sam oceni zakres ruchu. Osoby z tym stanem mają ograniczenia zarówno w aktywnym, jak i biernym zakresie ruchu. Mają również najwięcej problemów z obróceniem ręki lub barku na zewnątrz, z dala od ciała i umieszczeniem chorego ramienia za plecami. W większości przypadków, lekarz może stwierdzić czy dana osoba cierpi na zarostowe zapalenie torebki stawowej na podstawie wyników badania fizycznego. Mimo to, w niektórych przypadkach trudno jest odróżnić ten stan od innych problemów związanych z barkiem. Dlatego, lekarz może skierować pacjenta do ortopedy lub fizjoterapeuty.

Jak leczyć zespół zamrożonego barku?

W większości przypadków, stan chorego poprawia się samoistnie, nawet bez leczenia. Istnieją jednak przypadki, w których ludzie nigdy nie odzyskują pełnego zakresu ruchu, jaki mieli wcześniej. Istnieje kilka opcji leczenia zamrożonego barku, które można łączyć, ale nie ma jednego sposobu postępowania, który byłby odpowiedni dla każdego. Opcje leczenia obejmują fizjoterapię, leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a w skrajnych przypadkach zabieg chirurgiczny. Powrót do zdrowia może być powolnym procesem i należy dać sobie czas na leczenie. Przy odczuwaniu bólu, można przyjmować leki przeciwbólowe dostępne bez recepty, takie jak paracetamol lub leki zwane niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), takie jak ibuprofen. Jeśli ból jest silny i nie ustępuje po zastosowaniu tych opcji, lekarz może zaproponować lek przeciwbólowy na receptę.

Ćwiczenia wspomagające powrót do zdrowia

Gdy ustąpi początkowy ból, lekarz może poprosić o wykonanie pewnych ćwiczeń, aby poprawić ruchomość ramion.  W zależności od stanu pacjenta, lekarz może zalecić wizytę u fizjoterapeuty lub zasugerować wykonanie ćwiczeń samodzielnie. Należy zacząć powoli i na początku nie zmuszać się zbytnio do intensywnych ćwiczeń. Gdy ból ustąpi i poprawi się mobilność stawu, można zwiększyć intensywność ćwiczeń.

Tabletki steroidowe i zastrzyki

Leki zwane glikokortykoidami, znane powszechnie jako steroidy, mogą przynieść ulgę w objawach zamrożenia barku przez kilka tygodni do kilku miesięcy. Podczas stosowania sterydów w leczeniu zamrożonego barku, pracownicy służby zdrowia zazwyczaj wstrzykują je bezpośrednio do stawu barkowego. Zwykle nie przepisują sterydów w postaci tabletek, ponieważ tabletki mogą powodować częste skutki uboczne. Zastrzyki są zwykle bardziej skuteczne. Mimo to, nawet zastrzyki przynoszą ulgę przez ograniczony czas i działają najlepiej, jeśli są podawane na wczesnym etapie rozwoju objawów. Co więcej, nie zawsze jest łatwo wprowadzić igłę we właściwe miejsce w stawie, więc lek nie zawsze trafia tam, gdzie jest potrzebny. Inne leczenie, zwane hydrodylatacją, polega na wstrzyknięciu do barku glikokortykoidu i soli fizjologicznej w celu rozszerzenia stawu, co często zapewnia skuteczną krótkotrwałą ulgę.

Niesprawdzone zabiegi

 Istnieją pewne metody leczenia zamrożonego barku, którego efekty pozostają nieudowodnione, takie jak laseroterapia.

Chirurgia

Osoby, które nie odczuwają poprawy stanu zdrowia po zastosowaniu innych opcji leczenia, mogą przejść operację „uwolnienia” stawu barkowego, ale eksperci zalecają odczekanie co najmniej roku przed rozważeniem operacji. W niektórych przypadkach operacja może pomóc, ale operacja wiąże się również z ryzykiem i może spowodować uszkodzenie.