Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest przewlekłym stanem zapalnym. Może wpływać na wiele różnych części ciała, ale najczęściej atakuje stawy, powodując ból i sztywność. Przyczyna RZS jest nieznana. RZS różni się od choroby zwyrodnieniowej stawów (OA), która jest najczęstszą postacią zapalenia stawów. Choroby zwyrodnieniowej stawów pojawia się, gdy chrząstka chroniąca stawy z czasem ulega zużyciu.

Leczenie odgrywa kluczową rolę w kontrolowaniu RZS i minimalizowaniu uszkodzeń stawów. Leczenie zwykle obejmuje połączenie zastosowania leków i innych terapii niefarmakologicznych. W niektórych przypadkach, leczenie może również obejmować operację. Leczenie RZS musi należy dostosować do indywidualnej sytuacji każdej osoby, w tym do nasilenia choroby, skuteczności określonych terapii i obecności jakichkolwiek skutków ubocznych. Na wybór leczenia mogą również wpływać inne schorzenia chorego, zwłaszcza te dotyczące wątroby lub nerek. Jeśli masz RZS, ważne jest, aby ściśle współpracować z lekarzem reumatologiem, aby omówić opcje leczenia i opracować plan. Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się dokładnie, jak wygląda leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów.

Ogólna zasada leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów

Celem leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) jest kontrolowanie objawów, zapobieganie uszkodzeniom stawów oraz poprawa jakości życia i zdolności do codziennego funkcjonowania. Uszkodzenie stawów spowodowane przez RZS zwykle pojawia się w ciągu pierwszych dwóch lat od diagnozy i trudno jest przewidzieć, u których osób wystąpią odległe powikłania. Dlatego wstępne leczenie RZS ma na celu wyeliminowanie lub zminimalizowanie stanu zapalnego. Jednakże, różne terapie wiążą się z różnymi możliwymi skutkami ubocznymi i ważne jest, aby rozważyć wszystkie korzyści i ryzyko związane z leczeniem. Ogólnie rzecz biorąc, dla wszystkich chorych na RZS zaleca się leczenie, które może zatrzymać uszkodzenie stawów. Długoterminowa opieka medyczna u zaufanego lekarza jest niezbędna do skutecznego leczenia RZS. Obejmuje to regularne wizyty i badania, mające na celu ocenę skuteczności leczenia i monitorowanie pod kątem skutków ubocznych leczenia.

Jak może wyglądać leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów?

Prawie wszystkie osoby z rozpoznanym reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) wymagają jakiejś formy podania leków w celu opanowania choroby. Nie umniejsza to znaczenia niefarmakologicznych terapii, które mogą poprawić jakość życia, pomóc kontrolować objawy i minimalizować uszkodzenia stawów. Skuteczne terapie obejmują: 

Edukacja i doradztwo

Edukacja i doradztwo mogą pomóc Ci lepiej zrozumieć naturę RZS i poradzić sobie z wyzwaniami związanymi z Twoim stanem związanym z chorobą. Dzięki temu, możesz być w stanie zmniejszyć ból i niepełnosprawność oraz poprawić swoje samopoczucie i samoocenę.

Odpoczynek

Zmęczenie jest częstym objawem przy RZS. Chociaż ważne jest, aby odpoczywać jeżeli dotyczy Cię stan zapalny i ból stawów, należy w miarę możliwości utrzymywać sprawność fizyczną. Liczne badania pokazują, że pozostanie aktywnym fizycznie poprawia jakość snu, co z kolei pomaga w przypadku zmęczenia. 

Ćwiczenia

Ból i sztywność stawów mogą utrudniać wykonywanie ćwiczeń, co prowadzi wiele osób z RZS do ograniczenia aktywności fizycznej. Jednak brak aktywności może prowadzić do utraty ruchomości stawów, skurczów i utraty siły mięśni. Brak siły z kolei, zmniejsza stabilność stawów i dodatkowo zwiększa zmęczenie. Regularne ćwiczenia mogą pomóc w zapobieganiu i odwracaniu tych skutków. Korzystnych może być podejmowanie wielu różnych rodzajów ćwiczeń, w tym ćwiczeń na zakres ruchu, które zachowują i przywracają ruch w stawach, ćwiczeń zwiększające siłę i ćwiczeń zwiększające wytrzymałość (chodzenie, pływanie i jazda na rowerze). Pomocne mogą być nawet regularne delikatne ruchy ciała. Jeśli objawy dotyczące stawów utrudniają poruszanie się lub aktywność fizyczną, może pomóc fizjoterapeuta. Fizjoterapeuta może określić formy aktywności fizycznej, które są odpowiednie dla Ciebie, w zależności od Twoich objawów i stanu zdrowia. Ćwiczenia dla osób z zapaleniem stawów omówiono bardziej szczegółowo tutaj.

Fizjoterapia

Oprócz pomocy w stworzeniu zindywidualizowanego programu ćwiczeń, fizjoterapeuta może zaoferować inne metody łagodzenia bólu, zmniejszania stanu zapalnego i pomagania w zachowaniu struktury i funkcji stawów. Istnieją różne rodzaje terapii. Na przykład:

• Zastosowanie ciepła lub zimna może złagodzić ból lub sztywność.
• Ultradźwięki (fale dźwiękowe) mogą zmniejszyć stan zapalny pochewek otaczających ścięgna.
• Ćwiczenia pasywne i aktywne mogą poprawić i utrzymać zakres ruchu stawów.
• Unieruchomienie kończyny w szynie/ortezie (aby zapobiec ruchom stawu) podczas odpoczynku może zmniejszyć ból stawów i poprawić ich funkcjonowanie. Te urządzenia wspomagające mogą zapobiegać deformacjom i poprawiać funkcjonowanie stawu.
• Techniki relaksacyjne mogą złagodzić skurcze mięśni związane ze sztywnością stawów.
• Terapia może również obejmować konsultację z podologiem (specjalistą od stóp), który może pomóc w wykonaniu ortezy (urządzenia zapewniające prawidłowe ułożenie stóp) oraz odpowiedniego obuwia.
• Terapeuci zajęciowi koncentrują się również na pomaganiu osobom z RZS, aby mogły nadal aktywnie uczestniczyć w pracy i zajęciach rekreacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem utrzymania dobrej funkcji rąk i ramion.

Odżywianie i dieta

Osoby z RZS czasami tracą apetyt lub nie mogą jeść wystarczającej ilości jedzenia. Jeśli masz ten problem, terapia dietetyczna może pomóc w zapewnieniu wystarczającej ilości kalorii i składników odżywczych. Jeśli masz nadwagę lub otyłość, Twój lekarz może zalecić próbę utraty wagi, aby zmniejszyć obciążenie stawów. Osoby z RZS mają większe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej, która zwiększa ryzyko zawału serca lub udaru. Wysoki poziom cholesterolu jest jednym z czynników ryzyka choroby wieńcowej, który można kontrolować za pomocą diety. Dietetyk może zalecić określone pokarmy do spożycia lub unikania, aby osiągnąć pożądany poziom cholesterolu.

Określone zmiany w diecie mogą służyć jako potencjalne metody leczenia RZS. Jak pokazują badania, dodatek olejów rybnych i niektórych olejów roślinnych, takich jak olej z nasion ogórecznika lekarskiego, nieznacznie złagodził ból stawów i obrzęk stawów u niektórych pacjentów. Jednakże, nie ma określonej diety, która może wyleczyć RZS. Ponadto, suplementy ziołowe i odżywcze oraz metody, takie jak jedzenie chrząstek lub kolagenu, mogą być niebezpieczne i zwykle nie są zalecane.

Palenie papierosów i spożywanie alkoholu

Kilka badań wykazało, że palenie jest czynnikiem ryzyka RZS i że rzucenie palenia może złagodzić objawy choroby. Jeśli palisz, ważne jest, aby spróbować całkowicie rzucić nałóg. Może to być bardzo trudne, ale Twój lekarz może Ci w tym pomóc. Przeczytaj artykuł na temat rzucania palenia.  Umiarkowane spożycie alkoholu nie jest szkodliwe w RZS, chociaż może zwiększać ryzyko uszkodzenia wątroby związanego z przyjmowaniem niektórych leków, takich jak metotreksat. Jeśli pijesz alkohol, ważne jest, aby omówić to ze swoim lekarzem, ponieważ ryzyko skutków ubocznych będzie zależeć od przyjmowanych leków i innych schorzeń.

Środki ograniczające utratę masy kostnej

RZS powoduje zmniejszenie gęstości kości, co może prowadzić do osteoporozy. Ubytki kostne są bardziej prawdopodobne u osób nieaktywnych fizycznie. Stosowanie leków sterydowych, takich jak prednizon, dodatkowo zwiększa ryzyko utraty masy kostnej, zwłaszcza u kobiet po menopauzie. Kilka środków może zminimalizować utratę masy kostnej związanej z leczeniem sterydami:

• Twój lekarz przepisze najniższą możliwą dawkę steroidów, która jest wymagana na możliwie najkrótszy czas potrzebny do leczenia Twojego stanu.
• Możesz upewnić się, że spożywasz odpowiednią ilość wapnia i witaminy D w swojej diecie lub poprzez przyjmowanie suplementów.
• Twój lekarz może przepisać leki, które mogą zmniejszyć utratę masy kostnej, w tym spowodowaną sterydami.

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów za pomocą leków

Leki są podstawą leczenia, gdy objawy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) są aktywne. Celem leczenia farmakologicznego jest osiągnięcie złagodzenia objawów i oznak RZS oraz zapobieganie dalszemu uszkodzeniu stawów i utracie ich funkcji, bez powodowania trwałych lub poważnych skutków ubocznych. Najlepsze leki i dawki dla Ciebie będą zależeć od indywidualnych czynników, a także od potencjalnych skutków ubocznych leków.

W większości przypadków, dawkę leku zwiększa się, aż do zahamowania stanu zapalnego lub do momentu, gdy działania niepożądane leku staną się nie do zaakceptowania. Ta równowaga może stanowić wyzwanie, ponieważ potrzebę kontrolowania stanu zapalnego należy wyważyć z ryzykiem skutków ubocznych. Jeśli zażywasz leki na RZS, pamiętaj aby regularnie odwiedzać lekarza, w celu przeprowadzenia kontroli i badań krwi. Jeśli wystąpią działania niepożądane, często można je zminimalizować lub wyeliminować, zmniejszając dawkę leku lub przestawiając się na inny lek.  W leczeniu RZS stosuje się kilka rodzajów leków. Obejmują one leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD), niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), steroidy oraz, w razie potrzeby, leki przeciwbólowe.

Leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby

Leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD) mogą znacznie zmniejszyć stan zapalny w RZS, zmniejszyć lub zapobiec uszkodzeniu stawów, zachować strukturę i funkcję stawów oraz umożliwić wykonywanie codziennych czynności. Chociaż niektóre DMARD działają powoli, mogą pozwolić Ci na przyjęcie niższej dawki steroidów, w celu opanowania bólu i stanu zapalnego. Istnieje kilka typów DMARD:

• Konwencjonalne syntetyczne DMARD (czasami nazywane tradycyjnymi DMARD), takie jak metotreksat i sulfasalazyna, są wytwarzane tradycyjnymi technikami.
• Biologiczne DMARD są wytwarzane przy użyciu technik biologii molekularnej (rekombinacji DNA). Przykłady obejmują etanercept, adalimumab, abatacept i tocilizumab.
• Inne DMARD, takie jak tofacytynib, są wytwarzane tradycyjnymi technikami wytwarzania leków. Są one podobne do biologicznych DMARD i czasami określa się je jako ukierunkowane syntetyczne DMARD. Bardziej szczegółowe informacje na temat DMARD.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen i naproksen, mogą być zalecane w celu złagodzenia bólu i zmniejszenia niewielkiego stanu zapalnego. Twój lekarz prawdopodobnie przepisze dawkę wyższą niż ta, którą ludzie zwykle przyjmują, aby złagodzić ból głowy lub inne drobne bóle. Jednak NLPZ nie zmniejszają długotrwałego niszczącego wpływu RZS na stawy. NLPZ muszą być przyjmowane w sposób ciągły i w określonej dawce, aby zoptymalizować ich działanie przeciwzapalne. Nawet przy prawidłowych dawkach, NLPZ na ogół muszą być stosowane przez kilka tygodni, zanim osiągną pełny efekt działania. Jeśli początkowa dawka NLPZ nie złagodzi objawów, lekarz może zalecić stopniowe zwiększanie dawki lub zmianę na inny NLPZ. Nie należy jednocześnie przyjmować dwóch różnych NLPZ. Wiele NLPZ ma znaczące skutki uboczne, w tym krwawienie z przewodu pokarmowego, zatrzymanie płynów i zwiększone ryzyko chorób serca. Należy dokładnie rozważyć ryzyko i korzyści wynikające z przyjmowania tych leków.

Steroidy

Steroidy (zwane również glikokortykoidami, kortykosteroidami lub sterydami), mają silne działanie przeciwzapalne. Leki z tej klasy obejmują prednizon i prednizolon. Sterydy można przyjmować doustnie, dożylnie lub wstrzykiwać bezpośrednio do stawu. Sterydy szybko łagodzą objawy RZS, takie jak ból i sztywność oraz zmniejszają obrzęk i tkliwość stawów. Steroidy są ogólnie stosowane w leczeniu RZS, które poważnie ogranicza zdolność osoby do normalnego funkcjonowania. W takiej sytuacji, leczenie sterydami może pomóc w kontrolowaniu objawów i zachowaniu funkcji stawów do czasu, gdy inne wolniej działające leki o większej zdolności zapobiegania uszkodzeniom stawów zaczną działać.

Sterydy mogą być również stosowane w leczeniu zaostrzeń choroby, gdy dana osoba otrzymuje inne metody leczenia. Czasami niskie dawki steroidów są przepisywane do długotrwałego stosowania wraz z DMARD, jeśli jest to konieczne do kontrolowania aktywności choroby. Sterydy mają wiele możliwych skutków ubocznych, w tym przyrost masy ciała, nasilenie objawów cukrzycy, rozwój zaćmy, utratę masy kostnej (osteopenia i osteoporoza) oraz zwiększone ryzyko infekcji. Z tego powodu, gdy w leczeniu RZS stosowane są sterydy, celem jest stosowanie możliwie najniższej dawki leku przez jak najkrótszy czas.

Leki przeciwbólowe inne niż NLPZ

Leki przeciwbólowe mogą pomóc w łagodzeniu bólu, ale nie mają wpływu na stan zapalny. Przykłady takich leków obejmują paracetamol i krem ​​lub maść z kapsaicyną. Ogólnie odradza się stosowania opioidów, takich jak kodeina, oksykodon, hydrokodon i tramadol, ponieważ nie mają one również wpływu na stan zapalny. Istnieje również ryzyko uzależnienia od leków, z powodu długotrwałego charakteru RZS. Jednakże, leczenie długo działającym opioidem można rozważyć u osób z RZS w późnym stadium i ciężkim uszkodzeniem stawów, które nie mogą przejść operacji wymiany stawu. Leki można przyjmować wyłącznie pod nadzorem lekarza.

Leczenie zaostrzeń

Zaostrzenia to okresy, w których objawy przejściowo się nasilają. Mogą one wystąpić dodatkowo w trwającym zapaleniu. Twój lekarz może zalecić leczenie zaostrzeń poprzez zwiększenie dawek leków, które już bierzesz lub dodanie dodatkowych leków (takich jak sterydy doustne lub w zastrzyku).

Które leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów wybierze mój lekarz?

Rodzaj leków zalecanych przez lekarza będzie zależał od przebiegu RZS i od tego, jak dobrze reagujesz na leki. Jeśli masz wczesne, łagodne zapalenie stawów, Twoje leczenie będzie prawdopodobnie inne niż u osoby z cięższym zapaleniem stawów lub u której objawy utrzymują się pomimo początkowego leczenia. Ogólnie rzecz biorąc, prawie każdy pacjent z RZS otrzymuje DMARD jako część programu leczenia. Inny DMARD może zostać zastąpiony lub dodany do początkowego leku, jeśli leczenie nie jest wystarczająco skuteczne.

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów – Kiedy jest wskazana operacja?

Nawet po leczeniu, u niektórych osób dochodzi do schyłkowego stadium reumatoidalnego zapalenia stawów, co oznacza znaczne uszkodzenie stawów i utratę ich funkcji, nawet przy braku trwającego zapalenia. Cele leczenia w końcowym stadium RZS obejmują złagodzenie bólu, spowolnienie lub zapobieganie dodatkowemu uszkodzeniu stawów, utrzymanie funkcji stawów oraz złagodzenie zmęczenia i osłabienia. Szczególnie ważne jest leczenie niefarmakologiczne, takie jak fizjoterapia i terapia zajęciowa. W niektórych przypadkach, zaleca się operację w celu złagodzenia bólu i poprawy funkcji stawów u osób ze schyłkowym stadium RZS. Może to wymagać operacji, podczas której dochodzi do wymiany uszkodzonego stawu.

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów w ciąży

Niektóre leki stosowane w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) nie są bezpieczne w ciąży. Więcej informacji na temat RZS w ciąży znajdziesz tutaj.