Przeszczepy narządów podczas pandemii COVID-19

Przeszczepy narządów podczas pandemii COVID-19

Przeszczepy narządów podczas COVID-19 mogą narażać pacjentów na ryzyko zakażenia. Biorcy przeszczepów narządów są teoretycznie narażeni na zwiększone ryzyko COVID-19, ponieważ mają obniżoną odporność i częsty kontakt z systemem opieki zdrowotnej. Istnieje również teoretyczne ryzyko przeniesienia SARS-CoV-2 (wirusa wywołującego COVID-19) wraz z przeszczepem narządu, chociaż dotychczas nikt nie opisał przypadków zakażenia przenoszonego przez przeszczep narządu.

Przeszczepy narządów podczas pandemii  COVID-19 – Warunki pobrania narządu

Podczas pandemii, zostało wprowadzonych wiele ograniczeń, dotyczących pobierania i przeszczepiania organów.

 Aby możliwe było pobranie narządów od dawcy, konieczne jest spełnienie następujących warunków:

• Wykonanie RT-PCR nie w przeciągu 72 godzin oraz otrzymanie ujemnego wyniku testu,
• Otrzymanie ujemnego wyniku w badaniu TK klatki piersiowej u dawców z zachowanym krążeniem umożliwia dawstwo i przeszczepienie narządów i tkanek,
• Ocena innych czynników ryzyka zachorowania,
• Wykonanie badań związanych z koronawirusem, na przykład CRP, limfopenia.

Przeszczepy narządów podczas pandemii  COVID-19 – Kto może być biorcą?

U potencjalnych biorców organów należy wykonać test RT-PCR. W przypadku biorców narządów innych niż nerki, wynik prawdopodobnie będzie dostępny po przeszczepie. Jeśli to możliwe, u biorców nerek należy odczekać z zabiegiem do czasu uzyskania wyniku testu. Wskazane jest badanie KT klatki piersiowej u biorcy przed zabiegiem. Decyzja na temat przeszczepu musi zostać podjęta przez wyspecjalizowany zespół,  po rozpatrzeniu indywidualnego przypadku.

Biorcy przeszczepów są uznawani za populację podwyższonego ryzyka rozwoju objawowego zakażenia SARS-CoV-2. Dzieje się tak ze względu na ich obniżoną odporność. Bardziej podatne są osoby z chorobami współtowarzyszącymi, takimi jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zespół metaboliczny czy choroba niedokrwienna serca.

Chociaż nie ma na razie dużej ilości informacji na temat przebiegu zakażenia SARS-CoV-2 u biorców przeszczepów narządowych, obecne dane dają pewien pogląd na zakażenie.

Objawy zakażenia są podobne, jak u innych chorych i obejmują: gorączkę, duszność, kaszel, zajęcie przewodu pokarmowego z biegunką o ciężkim przebiegu, wzrost CRP. U biorców przeszczepu nerki i innych narządów często występuje przewlekła choroba nerek. Oznacza to, że biorcy są bardziej podatni na ostre uszkodzenie nerek, związane z ciężkim zakażeniem SARS-CoV-2. Może być ono również związane przewlekłym ubytkiem filtracji. Obecnie dostępne dane wskazują, że ostre uszkodzenie nerek pojawia się u 5–23% pacjentów z ciężkim zakażeniem SARS-CoV-2. Podczas autopsji, wykryto obecność SARS-CoV-2 w nerkach.  

Jeżeli chodzi o wpływ wirusa na odległy stan chorego, w tym nasilenie objawów, stan pogarszają starszy wiek oraz obecność chorób współistniejących. W najcięższym przebiegu zakażenia SARS-CoV-2, u pacjentów wymagających sztucznej wentylacji, leczenie immunosupresyjne powinno obejmować jedynie podawanie glikokortykosteroidów.

Przeszczepy narządów podczas pandemii  COVID-19 – Przełożenie lub odwołanie przeszczepu

Aby zminimalizować ryzyko infekcji i dbać o zasoby i personel szpitala, w niektórych ośrodkach transplantacyjnych, w których częstość występowania COVID-19 w jest wysoka, odracza się planowe zabiegi.  Można przekazać pacjentów do ośrodków, które są do tego odpowiednio przygotowane. Te ośrodki posiadają odpowiednio przygotowany personel, Oddział Intensywnej Terapii, sprzęt, sale operacyjne i łózka szpitalne. Na przykład, można czasami przełożyć przeszczep nerki od żywego dawcy oraz nienaglący przeszczep nerki od zmarłego. Transplantacje ratujące życie są nadal wykonywane.

Przeszczepy narządów podczas pandemii  COVID-19 – Ryzyko zakażenia

Potencjał zakażenia pochodzącego od dawcy

Ryzyko przeniesienia SARS-CoV-2 od dawcy narządu do biorcy jest teoretyczne i opiera się na wykryciu wirusowego RNA w narządach, które można przeszczepić.  Na przykład w płucach, sercu, nerkach, jelitach oraz w innych miejscach (np. we krwi, moczu). Jest możliwe, że żywy  wirus może być wyhodowany przez płuca, inne części układu oddechowego i przewodu pokarmowego. Potrzebne są dodatkowe badania w celu ustalenia, czy SARS-CoV-2 wykryty w miejscach poza drogami oddechowymi ma zdolność replikacji. Pozwoli to sprawdzić czy może być przeniesiony przez przeszczepy narządów innych niż płuca.

Ryzyko po przeszczepie

Nie wiadomo, czy biorcy przeszczepów narządów są bardziej narażeni na zakażenie SARS-CoV-2 niż populacja ogólna. Jednakże, przewlekła immunosupresja może obniżyć dawkę zakaźną potrzebną do wywołania COVID-19 i osłabić system odpornościowy po ustabilizowaniu się infekcji. Biorcy przeszczepów narządów również mają częsty kontakt z systemem opieki zdrowotnej. Dlatego, są potencjalnie bardziej narażeni na zakażenie wirusem.

Podobnie jak inne osoby z obniżoną odpornością, biorcy przeszczepów narządów mogą przechodzić zakażenie w cięższy sposób oraz przez dłuższy okres czasu. W związku z tym, może być bardziej prawdopodobne, że będą przenosić infekcję na innych. Potrzebne są dalsze dane, aby potwierdzić te teorie i określić ryzyko przenoszenia zakażenia w zakresie transplantologii.

Przeszczepy narządów podczas pandemii  COVID-19 – Podsumowanie

• COVID-19 stawia nowe wyzwania przed indywidualnymi kandydatami do przeszczepu i biorcami, a także procesem przeszczepiania narządów,
• Istnieje teoretyczne ryzyko przeniesienia SARS-CoV-2 (wirusa wywołującego COVID-19) od dawcy narządu do biorcy. Ustalono tak w oparciu o wykrycie wirusowego RNA w narządach, które można przeszczepić (np. w płucach, sercu, nerkach, jelita). Dotychczas, nie zgłaszano zakażeń pochodzących od dawców,
• Ze względu na ryzyko i możliwość przeniesienia SARS-CoV-2 na pracowników służby zdrowia, wszyscy dawcy narządów i kandydaci do przeszczepów powinni zostać przebadani pod kątem COVID-19 na podstawie wywiadu, obrazowania klatki piersiowej i testów mikrobiologicznych,
• Po przeszczepieniu narządów miąższowych, pacjenci mogą być narażeni na zwiększone ryzyko nabycia COVID-19. Dzieje się tak, ponieważ mają obniżoną odporność i częsty kontakt z systemem opieki zdrowotnej,
• Objawy kliniczne COVID-19 u biorców przeszczepów narządów są zróżnicowane i podobne do tych, obserwowanych u pacjentów z prawidłową odpornością. Jednakże, gorączka wydaje się być mniej powszechna. Nie wiadomo jeszcze do końca, czy przebieg choroby jest cięższy,
• Podejście do diagnozy jest podobne, jak w przypadku populacji ogólnej,
• Podejście do postępowania (np. stosowanie leków przeciwwirusowych, leczenie wspomagające) jest również podobne do tego, stosowanego w populacji ogólnej. Jednakże, należy zwrócić szczególną uwagę na potencjalne interakcje pomiędzy podawanymi lekami i ich wpływ na schemat leczenia immunosupresyjnego.