Rak jelita grubego

Co to jest rak jelita grubego?

Rak okrężnicy i odbytnicy to nowotwory (rak jelita grubego), które dotyczą najniższej części układu pokarmowego: jelita grubego i odbytnicy. Badania monitorujące lub przesiewowe są ważnymi narzędziami w wykrywaniu  nowotworu jelita grubego na wczesnym etapie. Ten artykuł zawiera informacje dotyczące objawów, diagnozy i leczenia wczesnego stadium raka okrężnicy i odbytnicy.

Najczęstsze objawy raka jelita grubego obejmują:

• Ból brzucha lub częste bóle związane z gazami w jamie brzusznej,
• Zmianę rytmu wypróżnień (zaparcia lub biegunka),
• Krew w wypróżnieniach,
• Uczucie osłabienia lub zmęczenia,
• Niski poziom żelaza, często z anemią (niedokrwistość z niedoboru żelaza),
• Czarne lub ciemne zabarwienie wypróżnień.

Rak jelita grubego – Jak go zdiagnozować?

W przypadku zauważenia powyższych objawów i podejrzenia nowotworu jelita grubego, często wykonuje się kolonoskopię, aby zajrzeć do wnętrza odbytnicy i jelita grubego. Ponadto, nowotwory rosnące w obrębie jelita grubego i odbytnicy można zobaczyć podczas kolonoskopii, a także wykonać biopsję, potwierdzającą obecność nowotworu.

Stadia nowotworu

Po zdiagnozowaniu raka jelita grubego, następnym krokiem jest określenie jego stadium. Określenie stadium nowotworu to system używany do opisania agresywności i rozprzestrzeniania się raka. Etap zaawansowania nowotworu jelita grubego jest przypisywany na podstawie:

• Czy widoczne są oznaki rozprzestrzeniania się choroby w badaniu przedmiotowym, tomografii komputerowej, obrazowaniu metodą rezonansu magnetycznego klatki piersiowej, brzucha i miednicy, prześwietleniu klatki piersiowej lub w innych badaniach obrazowych.
• Wygląd próbki nowotworu pod mikroskopem po usunięciu chirurgicznym.

Etapy nowotworu jelita grubego obejmują stadium od I, gdzie rak zaatakował całą ścianę jelita, ale nie na całej grubości, do stadium IV, gdzie rak rozprzestrzenił się lub dał przerzuty do odległych narządów, takich jak wątroba lub płuca. Leczenie zależy od stadium choroby. Wcześniejsze stadia choroby (stadia od I do III) nazywa są zlokalizowanymi nowotworami jelita grubego i leczy się je operacyjnie, z chemioterapią lub bez chemioterapii. Rak w stadium IV nazywany jest zaawansowanym rakiem jelita grubego i ogólnie leczy się go za pomocą chemioterapii. Niektórzy pacjenci mogą odnieść korzyści z operacji guza pierwotnego przed leczeniem przerzutów, zwłaszcza jeśli objawy wywołuje guz pierwotny.

Jak wygląda leczenie raka okrężnicy?

Leczenie raka okrężnicy zwykle obejmuje zabieg chirurgiczny i może również obejmować chemioterapię. Radioterapia jest rzadko potrzebna.

Chirurgia

Początkowe leczenie raka okrężnicy zwykle obejmuje operację. Podczas zabiegu usuwa się rakową część okrężnicy i otaczające ją tkanki. Węzły chłonne w tej otaczającej tkance bada się pod mikroskopem, w celu ustalenia czy rak rozprzestrzenił się poza okrężnicę. U większości pacjentów, oba końce okrężnicy można ponownie połączyć natychmiast po usunięciu części nowotworowej. Jeśli można to zrobić, oznacza to, że chory nadal będzie normalnie wypróżniać się przez odbyt. W innych przypadkach, okrężnicy nie można ponownie połączyć podczas początkowej operacji. Może się to zdarzyć, jeśli chirurg uważa, że ​​istnieje duże prawdopodobieństwo, że ponowne połączenie się nie powiedzie lub jeśli tkanki potrzebują czasu na wygojenie.

W takim przypadku, chirurg przyszyje okrężnicę (i czasami jelito cienkie) do otworu w skórze brzucha. Otwór nazywany jest stomią (kolostomią, jeśli okrężnica jest przyszyta do ściany brzucha lub ileostomią, jeśli jelito kręte jest przyszyte do ściany brzucha). Wtedy, chory nosi worek na stomię, w celu wypróżnienia. Stomia jest zwykle tymczasowa. Dwa końce okrężnicy często można ponownie połączyć po kilku miesiącach, czasami po zakończeniu chemioterapii. W innych przypadkach, chory może potrzebować stomii na stałe.

Chemioterapia

Chemioterapia to leczenie stosowane w celu spowolnienia lub zatrzymania wzrostu komórek nowotworowych. Nawet po całkowitym usunięciu nowotworu okrężnicy podczas operacji, komórki rakowe mogą pozostać w organizmie, zwiększając ryzyko nawrotu choroby. U niektórych osób, chemioterapia może wyeliminować te komórki nowotworowe i zwiększyć szansę na wyleczenie. Ten rodzaj chemioterapii ​​jest podawany po operacji. Większość zabiegów obejmuje połączenie kilku leków chemioterapeutycznych, które podaje się w określonej kolejności w określone dni. Chociaż większość leków podaje się dożylnie, czasami zaleca się pojedynczy lek, który można podawać w postaci tabletek. Chemioterapię podaje się przez trzy lub sześć miesięcy, w zależności od stopnia zaawansowania nowotworu. Lekarz omówi opcje dotyczące schematu i czasu trwania leczenia, a także poinformuje o możliwych skutkach ubocznych.

Chemioterapię zaleca się u większości osób z rakiem okrężnicy w stopniu III (rozprzestrzeniający się na węzły chłonne) oraz niektórych osób z rakiem okrężnicy w stopniu II (zajęcie całej grubości ściany jelita, ale bez zajęcia węzłów chłonnych). Terapii nie zaleca się u pacjentów z rakiem okrężnicy w stadium I (rak w obrębie ściany jelita, ale nie na całej długości). Przed rozpoczęciem chemioterapii ważne jest, aby omówić z lekarzem potencjalne ryzyko i korzyści związane z leczeniem. W niektórych przypadkach, korzyści z chemioterapii (większa szansa na przeżycie) wyraźnie przewyższają możliwe ryzyko (skutki uboczne chemioterapii, takie jak biegunka, wymioty, wypadanie włosów, uszkodzenie nerwów lub poważniejsze ryzyko). Nie każdy chory odczuwa wszystkie te skutki uboczne. W innych przypadkach, korzyści z chemioterapii nie są warte ryzyka.

Jak wygląda leczenie raka odbytnicy?

Większość przypadków raka odbytnicy leczy się połączeniem operacji, radioterapii i chemioterapii. Podobnie jak w przypadku raka okrężnicy, leczenie dobiera się na podstawie stadium choroby.

• Rak odbytnicy w stadium I – Sama operacja może wyleczyć raka.
• Etap II i III – Chemioterapię i radioterapię zwykle zaleca się wraz z zabiegiem chirurgicznym. Na ogół, chemioterapię i radioterapię podaje się przed operacją, z dodatkową chemioterapią czasami podawaną po operacji. Zdarza się, że samą chemioterapię podaje się przed lub po skojarzonej chemioterapii i radioterapii, a następnie wykonuje operację.
• Etap IV – Chory jest przeważnie leczony chemioterapią, z operacją lub bez.

Neoadjuwantowa chemioradioterapia i radioterapia

Połączenie chemioterapii i radioterapii może być zalecane przed operacją u pacjentów z rakiem odbytnicy. Nazywa się to neoadjuwantową chemioradioterapią. To leczenie może zmniejszyć guza przed jego usunięciem, zmniejsza ryzyko nawrotu raka i może zmniejszyć prawdopodobieństwo stałej kolostomii.

Dwa najczęstsze sposoby przyjmowania chemioterapii podczas radioterapii to:

• Pompa, która podaje lek (zwany fluorouracylem (FU) do portu dożylnego przewodu w klatce piersiowej) w sposób ciągły przez około sześć tygodni podczas radioterapii.
• Dzienne dawki tabletki o nazwie kapecytabina w dni radioterapii. Pigułka jest tak samo skuteczna jak FU podawana przez pompkę i wygodniejsza. Należy omówić z lekarzem wszystkie potencjalne zagrożenia i korzyści związane ze stosowaniem kapecytabiny. W niektórych przypadkach, przed zabiegiem chirurgicznym zamiast skojarzonej chemioterapii i radioterapii można zalecić krótki cykl radioterapii (zwykle pięć zabiegów dziennie).

Chirurgia

Operacja usuwa rakową część odbytnicy i związane z nią węzły chłonne. Czasami wymaga to usunięcia odbytu wraz z odbytnicą. Jeśli trzeba usunąć odbyt i odbytnicę, chirurg przyszywa pozostałe jelito do otworu w skórze brzucha. Otwór nazywa się kolostomią. Pacjent nosi specjalny worek, w cellu wypróżniania. Rodzaj operacji zależy od lokalizacji guza i stopnia jego rozprzestrzenienia. Innym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę, jest czynność jelit.

Po operacji, często zaleca się leczenie pooperacyjne (uzupełniające). Rodzaj leczenia po operacji zależy od stadium raka, a także od leczenia przed operacją. Jeśli guz jest w stadium II lub III i nie została podana chemioterapia ani radioterapia przed operacją, prawdopodobnie leczenie dodatkowe zostanie zalecone po operacji. Nazywa się to chemioradioterapią adjuwantową. Jeśli przed operacją chory przeszedł samą chemioradioterapię lub radioterapię, prawdopodobnie będzie potrzebować około czterech do sześciu miesięcy samej chemioterapii (bez dalszej radioterapii) po operacji. Czasami chemioterapia jest podawana przed lub po chemioradioterapii, a operacja następuje później.

Badania kontrolne po leczeniu raka jelita grubego

Po zakończeniu leczenia raka jelita grubego ważne jest, aby skonsultować się z zespołem opieki zdrowotnej. Chory potrzebuje regularnych wizyt przez kilka lat, aby monitorować objawy nawrotu nowotworu. Kilka grup ekspertów wydało wytyczne dotyczące kontroli po leczeniu raka jelita grubego i wszystkie nieznacznie się różnią. U większości chorych stosuje się:

Kolonoskopię przed lub po operacji, w celu oceny pierwotnego guza i wyszukania polipów lub innych nowotworów. Badanie zwykle powtarza się rok po operacji, a następnie co trzy do pięciu lat. W przypadku stwierdzenia polipów lub nowych nowotworów, harmonogram ten można dostosować. U pacjentów z rakiem odbytnicy, którzy przeszli ograniczoną operację (np. usunięcie samego guza nowotworowego) lub standardową operację bez radioterapii, zaleca się częstsze badania kontrolne przez pierwsze dwa do trzech lat. Obejmują one rektosigmoidoskopię, która jest podobna do kolonoskopii, ale bada tylko na dolną część okrężnicy. Badania kontrolne mogą obejmować endoskopowe USG.

Wizyty u lekarza są zwykle planowane co trzy do sześciu miesięcy przez pierwsze dwa do trzech lat, a następnie co sześć miesięcy przez dwa lata. Większość wizyt obejmuje dyskusję na temat tego, jak się czuje chory i badanie fizykalne. Podczas każdej wizyty można wykonać badanie krwi pod kątem markerów nowotworowych raka jelita grubego (antygen rakowo-płodowy CEA).

Tomografię komputerową (CT) zwykle zaleca się raz w roku przez co najmniej trzy lata u osób, które były leczone z powodu raka okrężnicy w stadium II lub III.