Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19)?

Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19)? – kontrola infekcji w miejscach ochrony zdrowia

W miejscach, gdzie do transmisji wirusa dochodzi na szeroką skalę, potrzebne są strategie prewencyjne, dla wszystkich osób. Do tego rodzaju miejsc zaliczamy między innymi placówki ochrony zdrowia. Należy stosować odpowiednie środki ochrony, w celu obniżenia potencjalnej ekspozycji na zakażenie. Dodatkowe środki są potrzebne dla pacjentów z podejrzeniem lub potwierdzonym zachorowaniem na COVID-19.

Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19)? – osobiste środki zapobiegawcze

Jeśli dochodzi do transmisji SARS-CoV-2 na szeroką skalę, należy praktykować dystansowanie społeczne i zachowywanie dwumetrowego dystansu od innych, w miejscach publicznych.

Specjaliści rekomendują poniższe środki zapobiegawcze również, w celu zredukowania rozprzestrzeniania się infekcji:

• Staranne mycie rąk, w szczególności po kontakcie z różnym rodzajem powierzchni w miejscach publicznych. Używanie środka odkażającego do rąk na bazie co najmniej 60% alkoholu również jest rozsądną alternatywą, jeśli dłonie nie są dość suche. Znaczenie higieny rąk zostało pokazane w badaniu, w którym próbki śluzu ze wstrzykniętym wirusem SARS-CoV-2 nałożono na ludzką skórę, pobraną podczas autopsji. SARS-CoV-2 pozostał żywy na skórze przez około dziewięć godzin. Został całkowicie zdezaktywowany, w ciągu 15 sekund wystawienia na działanie 80% alkoholu,
• Higiena dróg oddechowych – Zadbaj o higienę dróg oddechowych. Na przykład, podczas kaszlu czy kichania zasłaniaj okolice twarzy,
• Unikanie dotykania twarzy (w szczególności oczu, nosa i ust). Specjaliści sugerują, aby nie nosić soczewek kontaktowych, ponieważ przez nie ludzie znacznie częściej dotykają oczu,
• Czyszczenie i dezynfekcja często dotykanych przedmiotów oraz powierzchni. Wirus utrzymuje się na różnego rodzaju powierzchniach nawet do kilku dni. Dlatego, ważne jest odkażanie powierzchni, które dotykamy,
• Zapewnienie dostatecznej wentylacji przestrzeni zamkniętych.

Chociaż wszyscy powinni stosować powyższe środki ochrony, należy w szczególności przypominać o nich osobom starszym i osobom z przewlekłymi chorobami.

Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19)? – noszenie maseczek w przestrzeni publicznej

Oprócz osobistych środków zapobiegawczych omówionych powyżej, warto sugerować pacjentom noszenie maseczek niemedycznych w miejscach publicznych, w których dystansowanie społeczne jest niemożliwe. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje noszenie maseczek, jako część kompleksowego podejścia do zredukowania rozprzestrzeniania SARS-CoV-2. Dotyczy to szczególnie miejsc, gdzie dochodzi do transmisji wirusa na szeroką skalę i gdzie dystansowanie społeczne jest trudne do realizacji. Na przykład, w miejscach publicznych, na osiedlach i w transporcie publicznym.

W tego typu warunkach, WHO radzi, aby większość osób nosiła maseczki niemedyczne (na przykład zrobione z materiałów). Osoby powyżej 60 roku życia oraz te z chorobami współistniejącymi, powinny nosić maseczki medyczne, tak samo jak osoby mające objawy wskazujące na COVID-19. Specjaliści zalecają również, żeby nosić maseczki w miejscach publicznych oraz wśród osób, z którymi nie mieszkamy. Jest to szczególnie ważne w miejscach, w których dystansowanie społeczne jest trudne do osiągnięcia. Na przykład, w czasie korzystania z transportu publicznego (w samolocie, w pociągu, w tramwaju, w autobusie).

Podczas omawiania z pacjentami używania maseczek, lekarze powinni doradzać unikanie dotykania oczu, nosa i ust podczas ich zakładania i zdejmowania. Warto wspomnieć również o wyrobieniu nawyku mycia rąk przed kontaktem z maseczką, oraz regularnego prania materiałowych masek. Lekarze powinni również podkreślać, że maseczki nie umniejszają znaczenia innych środków zapobiegawczych, takich jak dystansowanie społeczne.

Nie jest udowodnione, że stosowanie maseczek wiąże się z trudnościami z oddychaniem, na przykład u osób z chorobami płuc.

Celem tego aby wszyscy, niezależnie od objawów, nosili maseczki jest głównie powstrzymanie przedostawania się wydzielin i zapobieganie rozprzestrzeniania wirusa przez zainfekowane osoby. Dotyczy to również osób, które przechodzą zakażenie bezobjawowo lub jeszcze nie zaczęły zakażać.

Osoby, u których rozwija się choroba układu oddechowego  lub mają inne objawy wskazujące na COVID-19, powinny samoizolować się w swoich domach. Jest to ważne, aby nie stwarzać ryzyka zakażenia dla innych osób. Co więcej, należy zachęcać inne osoby do trzymania dystansu i noszenia maseczek, przebywając w otoczeniu innych współlokatorów.

Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19)? – noszenie maseczek przebywając z osobą zakażoną w domu

Osoby, które zajmują się w domu pacjentami z podejrzeniem lub potwierdzonym przypadkiem zachorowania, powinny również nosić maseczkę, przebywając z nimi w tych samych pomieszczeniach. Niektórzy mieszkańcy mogą zostać przebadani na COVID-19, jeżeli wystąpią u nich objawy zakażenia.

W badaniu retrospektywnym przeprowadzonym na 124 pacjentach z potwierdzonym zachorowaniem na COVID-19 i ich rodzinach w Pekinie, ponowne zakażenie wystąpiło u 41 rodzin. Używanie maseczek przez członków rodzin, w tym przez pacjenta zero, przed rozwojem choroby u pierwszego współmieszkańca, było niezależnie związane z obniżonym ryzykiem zakażenia. Rodzaju użytych maseczek nie określono.

W raporcie na temat dwóch fryzjerów z objawami COVID-19, którzy pracowali przed diagnozą i nosili nakrycia twarzy stwierdzono, że nie doszło do żadnych dalszych zakażeń wśród 139 klientów. Należy podkreślić, że klienci  również nosili nakrycia twarzy, w tym maseczki.

Badanie obejmujące 17 pacjentów zakażonych koronawirusem wywołującym COVID-19 wykazało, że używanie maseczek medycznych wyeliminowało wykrywalność wirusowego RNA w cząsteczkach pobranych z wydychanego powietrza. Aczkolwiek, wirusowe RNA było wykryte w 30 i 40 procentach przypadków tam, gdzie pacjenci nie nosili masek.

Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19)? – skuteczność maseczek

Pomimo ograniczeń związanych z założeniami i wynikami dotychczasowych testów, badania modelowe sugerują również, że wdrożenie noszenia maseczek przez dużą część społeczeństwa może zredukować transmisję wirusa. Chociaż maseczki są jedynie częściowo skuteczne w zatrzymywaniu zakaźnych wydzielin układu oddechowego, nalezy je nosić.

Badania nad skutecznością filtracji przez różne tkaniny sugerują, że niektóre materiały mają zbliżoną skuteczność do maseczek medycznych. Należą do nich szczególnie materiały dwuwarstwowe, na przykład materiał ściereczki, mieszanki polipropylenu i bawełny. W przypadku innych materiałów, potrzeba więcej niż dwóch warstw do uzyskania takiej samej filtracji. Na przykład w przypadku bawełny.

Kołnierze na szyję z polaru i bandany mogą mieć niższą skuteczność.

Noszenie maseczek w przestrzeni publicznej wiąże się także z ochroną dla samego noszącego. Jednakże, dane w tym temacie są jeszcze ograniczone.

Przeprowadzono badanie obejmujące 382 członków załogi na jednym z lotniskowców marynarki USA, odnośnie zakażenia COVID-19. Okazało się, że indywidualne noszenie nakrycia twarzy było niezależnie związane z niższym prawdopodobieństwem zakażenia. Do niższego ryzyka zakażenia przyczyniło się również unikanie wspólnego użytkowania pomieszczeń czy dystansowanie społeczne.

Naukowcy prowadzą badania na temat zmniejszenia przenoszenia ilości kopii wirusa poprzez noszenie maseczek.

Mimo że noszenie mseczek  nie eliminuje całkowicie ekspozycji na wirusa, może zmniejszyć ryzyko zachorowania.

Mimo, że ochrona oczu jest zalecana w placówkach medycznych, udział przyłbic ochronnych czy gogli w połączeniu z maseczkami w obniżaniu ryzyka infekcji, nie jest jeszcze potwierdzony. Co prawda, jedno badanie sugeruje, że odsetek hospitalizowanych pacjentów z COVID-19 z osobami codziennie noszącymi okulary jest niższy, w porównaniu do reszty populacji. Same okulary, nie stanowią wystarczającej ochrony przed zakażeniem.

Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19): dystansowanie społeczne

W miejscach gdzie występuje SARS-CoV-2, specjaliści zalecają obywatelom praktykowanie dystansowania społecznego. Dotyczy to pomieszczeń zamkniętych, jak i otwartych przestrzeni. Dystansowanie społeczne polega na zachowywaniu minimalnego bezpiecznego dystansu pomiędzy osobami spoza wspólnego miejsca zamieszkania. Optymalny dystans nie jest znany, ale zwykle zaleca się od 1 do 2 metrów. Celem zachowania odległości od innych osób jest zminimalizowanie bliskich kontaktów z zakażonymi osobami. Osoby zakażone to główne źródło narażenia na zarażenie wirusem SARS-CoV-2.

Dystansowanie społeczne jest niezależnie związane z obniżonym ryzykiem transmisji wirusa. Przeprowadzone zostały meta-analizy badań obserwacyjnych oceniających związek między fizycznym dystansem, a rozprzestrzenianiem SARS-CoV-2, SARS-CoV i koronawirusa.  Badania wykazały, że istnieje ścisły związek pomiędzy odległością, a ryzykiem infekcji. Wskaźnik zakażeń był wyższy przy kontakcie w odległości 1 metra, w porównaniu z kontaktem powyżej tego dystansu (12.8% – 2.6%). Odległość wyższa niż 2 metry, wiązała się ze zmniejszonym ryzykiem przenoszenia wirusa.

Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19): inne środki zapobiegawcze związane ze zdrowiem publicznym

30 stycznia 2020 roku, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nazwała wybuch epidemii COVID-19 zagrożeniem dla zdrowia publicznego o międzynarodowym zasięgu. W marcu tego samego roku, określiła chorobę jako pandemię, podkreślając tym samym powagę sytuacji. Co więcej, WHO ponagliła wszystkie kraje do podjęcia działań, w celu wykrywania infekcji i zapobiegania jej rozprzestrzenianiu.

Państwa całego świata wprowadziły różnego rodzaju działania niefarmaceutyczne, w celu zmniejszenia transmisji wirusa. Oprócz osobistych środków zapobiegawczych (na przykład maseczek, mycia rąk, dezynfekcji), sposoby redukowania rozprzestrzeniania wirusa obejmują:

• Nakaz dystansowania społecznego,
• Nakaz pozostawania w domach, o ile to możliwe,
• Zamykanie szkół, lokali i nieistotnych punktów biznesowych,
• Zakaz zgromadzeń,
• Ograniczenia w przemieszczaniu się, połączone z poddawaniem osób objawowych badaniu w kierunku COVID-19,
• Identyfikację przypadków zachorowań oraz izolację osób zakażonych,
• Śledzenie kontaktów i wprowadzenie kwarantanny (separacja osób narażonych na działanie wirusa od innych osób).

Tego typu środki powiązano ze stopniowym redukowaniem występowania przypadków zakażenia SARS-CoV-2. Jednakże, relatywny udział każdego z nich jest trudny do określenia, ponieważ większość państw zastosowała różne kombinacje środków zapobiegawczych.

Jak zapobiegać zakażeniu koronawirusem SARS-CoV-2 (COVID-19): badania międzynarodowe

Studium epidemiologiczne z Wuhan wykazało, że część z powyższych metod, wiązała się ze stopniowym zmniejszaniem się liczby potwierdzonych przypadków zakażenia. Ponadto, wykazała zmniejszenie efektywnego współczynnika reprodukcji wirusa. Na przykład, średnią liczbę ponownych zakażeń dla każdego przypadku, złożoną zarówno z osób podatnych, jak i niepodatnych na chorobę. Do takich czynników należały: wprowadzenie ograniczenia w przemieszczaniu się wewnątrz i na zewnątrz miasta. Inne czynniki obejmowały kwarantanną domową oraz noszenie maseczek w miejscach publicznych.

Inne studium z Chin przedstawiło miasta, które zapobiegawczo wdrożyły kombinację obostrzeń przed zidentyfikowaniem przypadków zachorowania na COVID-19. Zanotowano w nich o 33 procent mniej potwierdzonych laboratoryjnie przypadków, w ciągu pierwszego tygodnia epidemii, w porównaniu do miast, które wprowadziły je później.

Do państw, w których liczba zachorowań spada i które rozważają luzowanie obostrzeń, Światowa Organizacja Zdrowia wysłała tymczasowe wytyczne. Dotyczą one wprowadzania restrykcji, które obejmują poszczególne kroki dostosowane do lokalnych warunków i obejmują ochronę narażonej ludności. Rekomendują one, żeby utrzymywać osobiste środki zapobiegawcze oraz aby wzmocnić działania mające na celu wykrywanie przypadków choroby i kierowanie ich do izolacji i kwarantanny.

Postępowanie z osobami bez objawów choroby o potencjalnym ryzyku zakażenia

W miejscach gdzie rozprzestrzenia się SARS-CoV-2, wszyscy mieszkańcy powinni być zachęcani do tego by, zwracać uwagę na objawy i praktykować dystansowanie społeczne poprzez zachowywanie dwumetrowego dystansu od innych i noszenie maseczek, kiedy wychodzą z domów.

Osobom, które wracają z podróży międzynarodowych, z regionów o wysokiej liczbie zakażeń, podróży statkiem, masowych zgromadzeń i tym, które miały kontakt z pacjentem chorym lub podejrzewanym o zakażenie, zaleca się:

• Osobistą kwarantannę w domu przez 14 dni od czasu ostatniej ekspozycji, z zachowaniem co najmniej dwóch metrów odstępu od innych osób. Warto także wykonać test pięć do siedmiu dni od ostatniego bliskiego kontaktu z [potencjalnie zakażonym, żeby identyfikować nowe przypadki. Negatywny wynik testu nie skraca okresu kwarantanny,
• Unikanie kontaktu z osobami o podwyższonym ryzyku ciężkiego zachorowania (chyba, że są to domownicy o takim samym ryzyku zakażenia),
• Dwukrotny pomiar temperatury w ciągu dnia, połączony z pilnowaniem wystąpienia gorączki, kaszlu czy duszności. Jeśli pojawią się takie objawy, osoby te powinny dalej izolować się od reszty domowników i skontaktować się z lekarzem.

 

Szczepionki

Wiele szczepionek ocenia się pod kątem zapobiegania COVID-19. Obejmuje to szczepionki różnego rodzaju, na przykład na bazie kwasów nukleinowych (mRNA i DNA), wektorów wirusowych czy nieaktywnych lub rekombinowanych białek. Szczepionki te różnią się pod względem potencjalnego bezpieczeństwa ich stosowania, immunogenności, czasu i kosztów produkcji oraz wielu innych kryteriów. Katalog planowanych szczepionek oraz etapy ich rozwoju można znaleźć na stronie Światowej Organizacji Zdrowia.

Podczas wstępnych prób, wiele z tych szczepionek indukowało wiązanie przeciwciał, działania neutralizujące i reakcje limfocytów T u zdrowych dorosłych poniżej 55, 60 roku życia. Badania szczepionek wykazały niższe poziomy lub szybsze pozbywanie się wirusowego RNA w układzie oddechowym. Wiązało się to również ze zwalczaniem wirusa u zaszczepionych zwierząt, w przeciwieństwie do nieszczepionych. Próby oceny skuteczności na większą skalę niektórych z tych szczepionek trwają, a ich wyniki powinny się pojawić zimą 2020 roku.

Istnieje też zainteresowanie w stosowaniu szczepionki BCG jako metodzie zapobiegania COVID-19. Szczepionka BCG to szczepionka przeciw gruźlicy. Niektóre ośrodki przeprowadzają testy kliniczne, oceniające ich użyteczność wśród personelu służby zdrowia. Badania zasugerowały, że pomimo jej głównego zastosowania w zapobieganiu gruźlicy, immunizacja przy użyciu BCG indukuje niespecyficzną reakcję układu odpornościowego. To z kolei, może wywołać ochronne skutki przeciwko infekcjom wirusowym. Jakikolwiek wpływ takiej immunizacji przeciwko COVID-19 nie jest jeszcze znany. W oczekiwaniu na dalsze dane, Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje aby stosowanie szczepionek BCG nie było stosowane do zapobiegania lub łagodzenia COVID-19.

Profilaktyka przed i po zakażeniu COVID-19

Klinicyści przeprowadzają również badania oceniające bezpieczeństwo i skuteczność leków przeciwko COVID-19, w profilaktyce przed i po zakażeniu wirusem. Przeciwciała monoklonalne wytworzone do neutralizowania SARS-CoV-2 również są brane pod uwagę.

Nie jest znane żadne działanie, które by skutecznie zapobiegało infekcji.

Hydroksychlorochina była jednym z kandydatów do profilaktyki przed i po zakażeniu, lecz dostępne dane sugerują, że nie jest ona skuteczna w zapobieganiu zakażenia:

• W podwójnie zaślepionej próbie, 821 osób przyjęło tabletki z hydroksychlorochiną oraz placebo, wciągu 4 dni narażenia na zakażenie SARS-CoV-2. Był to kontakt z osobą zakażoną, w zasięgu co co najmniej dwóch metrów przez 10 minut. Oczy osób testowanych nie miały środków ochronnych. Większość również nie nosiła maseczek medycznych. Hydroksychlorochina nie zmniejszyła łącznej ilości przypadków COVID-19, potwierdzonych przez reakcję łańcuchowej polimerazy (PCR), ani przypadków wskazujących na objawy, w ciągu 14 dni. Było to 11.8% kontra 14.3% u osób z placebo (różnica -2.4%). Efekty uboczne zostały stwierdzone w 40.1% przypadków u osób leczonych hydroksychlorochiną kontra 16.8% u osób leczonych placebo. Badanie to nie ukazało roli hydroksychlorochiny w zapobieganiu COVID-19,
• Hydroksychlorochina zawiodła również w profilaktyce przed zakażeniem, w podwójnie ślepej próbie, z kontrolowanym podawaniem placebo u narażonych pracowników szpitala. Doświadczenie przerwano przedwcześnie. Wśród 125 uczestników badania, nie było żadnej różnicy we wskaźniku infekcji, pomiędzy stosującymi hydroksychlorochinę, a placebo (6.3% kontra 6.6%).