Niesteroidowe leki przeciwzapalne

Co to są niesteroidowe leki przeciwzapalne?

Niesteroidowe leki przeciwzapalne, inaczej niesterydowe leki przeciwzapalne lub NLPZ to leki stosowane w celu złagodzenia bólu i zmniejszenia stanu zapalnego. Są to jedne z najczęściej stosowanych leków u dorosłych. Dostępnych jest wiele NLPZ, w tym co najmniej 20 w Stanach Zjednoczonych i innych krajach. Wiele z nich jest dostępnych w postaci tabletek, które można kupić bez recepty, a niektóre są dostępne w postaci kremów lub żeli do stosowania miejscowego. Ze względu na szeroką dostępność i częstość stosowania NLPZ ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z ich prawidłowego stosowania, dawki i potencjalnych skutków ubocznych.

Ustalenie, który NLPZ jest najlepszy dla danej osoby, może być trudne. Ponadto, reakcja osoby na konkretny NLPZ jest trudna do przewidzenia. Jeśli dwie osoby przyjmują identyczne leki i dawki, ich indywidualne reakcje mogą się znacznie od siebie różnić. Czasami konieczne jest wypróbowanie jednego leku przez kilka tygodni, a następnie wypróbowanie innego, aby znaleźć optymalny NLPZ dla siebie. Pracownik służby zdrowia jest osobą najbardziej wykwalifikowaną do pomocy w wyborze leku. Możesz pomóc lekarzowi w procesie podejmowania decyzji, dostarczając odpowiednich informacji o Twoim stanie zdrowia.

Miejscowe niesteroidowe leki przeciwzapalne

Dostępnych jest kilka NLPZ w postaci kremów i żeli do stosowania miejscowego (do stosowania bezpośrednio na skórę). Wykazano, że środki te mają podobne korzyści do przyjmowania NLPZ w postaci tabletek w chorobie zwyrodnieniowej stawów i bólu krzyża. Miejscowe stosowanie może być bezpieczniejsze niż forma tabletki.

NLPZ działają zmniejszając ból i stan zapalny poprzez hamowanie enzymów zwanych cyklooksygenazami (COX). Hamując COX, NLPZ pomagają zapobiegać lub zmniejszać ból i stan zapalny. Hamowanie enzymu COX jest również odpowiedzialne za wiele skutków ubocznych niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Jakie niesteroidowe leki przeciwzapalne wyróżniamy?

Istnieją dwa główne typy NLPZ, nieselektywne i selektywne. Terminy nieselektywne i selektywne odnoszą się do zdolności różnych NLPZ do hamowania określonych typów enzymów COX. Główne typy enzymów to COX-1 i COX-2.

• Nieselektywne NLPZ hamują w znacznym stopniu zarówno enzymy COX-1, jak i COX-2.
• Selektywne NLPZ hamują COX-2, enzym znajdujący się w miejscach zapalenia, bardziej niż COX-1, typ zwykle występujący w żołądku, płytkach krwi i naczyniach krwionośnych.

Nieselektywne NLPZ

Nieselektywne NLPZ obejmują leki powszechnie dostępne bez recepty, takie jak aspiryna, ibuprofen i naproksen, a także wiele leków na receptę. Osoby z rozpoznaną chorobą wieńcową (np. zawał serca, dusznica bolesna w wywiadzie, udar mózgu lub zwężenie tętnic) oraz osoby, u których ryzyko wystąpienia tych chorób jest wyższe, powinny unikać stosowania nieselektywnych NLPZ. 

Selektywne NLPZ

Selektywne NLPZ (zwane również inhibitorami COX-2) są równie skuteczne w łagodzeniu bólu i stanu zapalnego jak nieselektywne NLPZ i rzadziej powodują urazy przewodu pokarmowego. Do tego rodzaju leków zaliczamy: celekoksyb, etorykoksyb i lumirakoksyb.  Selektywne NLPZ są czasami zalecane osobom, które miały wrzód trawienny, krwawienie z przewodu pokarmowego lub rozstrój żołądkowo-jelitowy podczas przyjmowania nieselektywnych NLPZ. Selektywne NLPZ mają mniejszy potencjał wywoływania wrzodów lub krwawienia z przewodu pokarmowego.

Środki ostrożności związane z selektywnymi NLPZ

i udar.  Osoby z rozpoznaną chorobą wieńcową (np. zawał serca, dusznica bolesna w wywiadzie, udar mózgu lub zwężenie tętnic mózgowych) oraz osoby, u których występuje większe niż przeciętne ryzyko choroby, powinny unikać stosowania inhibitorów COX-2. NLPZ na ogół nie są zalecane dla osób z chorobami nerek, niewydolnością serca lub marskością wątroby, ani dla osób przyjmujących leki moczopędne. Niektórzy pacjenci uczuleni na aspirynę mogą być w stanie bezpiecznie przyjmować selektywne NLPZ, chociaż należy to wcześniej omówić z lekarzem.

Dawka NLPZ

Niższe dawki NLPZ, zgodnie z zaleceniami do stosowania z NLPZ bez recepty, są wystarczające do złagodzenia bólu u większości osób. Jeśli początkowa dawka leku nie złagodzi objawów, lekarz może zalecić stopniowe zwiększanie dawki lub zmianę na inny lek. Osoby przyjmujące jeden NLPZ nie powinny jednocześnie przyjmować drugiego NLPZ. Jeśli niskie dawki leku nie są w pełni skuteczne, lekarze mogą zalecić regularne stosowanie większej dawki leku przez kilka tygodni, aby poprawić właściwości przeciwzapalne tych leków.

Jakie skutki uboczne mogą wywołać niesteroidowe leki przeciwzapalne?

Większość osób toleruje NLPZ bez żadnych trudności. Jednakże, jak każdy lek, również niesteroidowe leki przeciwzapalne mogą wywołać skutki uboczne. Do najbardziej znaczących skutków ubocznych należą:

Układ sercowo-naczyniowy – Ciśnienie krwi może wzrosnąć przy stosowaniu NLPZ. W niektórych przypadkach, leki mogą mieć niekorzystny wpływ na leczone nadciśnienie tętnicze.

Układ pokarmowy – Krótkotrwałe stosowanie NLPZ może powodować rozstrój żołądka (niestrawność). Długotrwałe stosowanie NLPZ, szczególnie w dużych dawkach, może prowadzić do choroby wrzodowej i krwawienia z żołądka.

Toksyczność dla wątroby – Długotrwałe stosowanie NLPZ, szczególnie w dużych dawkach, może uszkodzić wątrobę, chociaż zdarza się to rzadko. W niektórych przypadkach, może być zalecane monitorowanie czynności wątroby za pomocą badań krwi.

Toksyczność dla nerek – Stosowanie NLPZ, nawet przez krótki okres, może uszkodzić nerki. Jest to szczególnie częste w przypadku osób z chorobami nerek. Ciśnienie krwi i czynność nerek należy kontrolować co najmniej raz w roku, ale może być konieczne częstsze sprawdzanie, w zależności od stanu zdrowia danej osoby.

Dzwonienie w uszach – Dzwonienie w uszach (szum w uszach) jest częste u osób przyjmujących duże dawki aspiryny, chociaż zdarza się to bardzo rzadko u osób przyjmujących inne NLPZ. Szumy w uszach zwykle ustępują po zmniejszeniu dawki.

Czy niesteroidowe leki przeciwzapalne można stosować przy różnych chorobach?

Osoby z pewnymi problemami zdrowotnymi i przyjmujące różne leki są narażone na zwiększone ryzyko powikłań związanych z NLPZ. Potencjalne powikłania niesteroidowych leków przeciwzapalnych obejmują:

Nadciśnienie tętnicze

Jak wspomniano powyżej, dodanie selektywnego lub nieselektywnego NLPZ do leków przyjmowanych przez osobę z nadciśnieniem może spowodować utratę kontroli ciśnienia krwi. Jeśli konieczne są NLPZ, należy je stosować w najmniejszej skutecznej dawce i przez najkrótszy czas konieczny dla danego wskazania. Jeśli przewiduje się przewlekłe stosowanie NLPZ, mogą być konieczne zmiany leków na ciśnienie krwi.

Choroba sercowo-naczyniowa

U każdego, kto jest zagrożony chorobą sercowo-naczyniową (chorobą wieńcowa) lub cierpi na nią, może wystąpić dalszy wzrost ryzyka zawału serca podczas przyjmowania NLPZ. Dotyczy to osób, które przeszły zawał serca, dusznicę bolesną, procedury poszerzania zatkanych tętnic, udar lub zwężenie tętnic mózgowych. W rezultacie, osobom, które mają lub są w grupie wysokiego ryzyka choroby wieńcowej, na ogół zaleca się unikanie NLPZ. Jeśli nie jest to możliwe, wskazane jest przyjmowanie najniższej możliwej dawki NLPZ przez możliwie najkrótszy czas.

Chociaż aspiryna należy do NLPZ, możliwe jest przyjmowanie małej dawki aspiryny w celu leczenia lub zapobiegania zawałom serca lub udarom. Jednakże, zastosowanie dowolnej dawki aspiryny plus NLPZ wiąże się ze zwiększonym ryzykiem krwawienia. Istnieje również zwiększone ryzyko krwawienia, gdy NLPZ są stosowane u pacjentów przyjmujących inne leki zmniejszające krzepnięcie, takie jak leki przeciwzakrzepowe lub leki przeciwpłytkowe (np. klopidogrel). Istnieje również obawa, że ​​nieselektywne NLPZ mogą zmniejszać korzyści sercowo-naczyniowe wynikające ze stosowania małej dawki aspiryny.

Choroba wrzodowa

Osoby, które miały wrzód żołądka lub jelit, są narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia innego wrzodu podczas przyjmowania NLPZ. Pacjenci leczeni z powodu wrzodów powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie bezpieczeństwa przyjmowania NLPZ lub leków zawierających aspirynę. Osoby w wieku powyżej 65 lat mają zwiększone ryzyko wystąpienia wrzodów podczas przyjmowania NLPZ. Ryzyko wystąpienia wrzodów można zmniejszyć, przyjmując oprócz NLPZ leki przeciwwrzodowe. Środki przeciwwrzodowe, które zmniejszają uszkodzenie przewodu pokarmowego przez NLPZ obejmują inhibitor wydzielania kwasu żołądkowego.

Krwawienie

Osoby, u których wystąpiło krwawienie z żołądka, górnego odcinka jelita lub przełyku, mają zwiększone ryzyko nawracającego krwawienia podczas przyjmowania NLPZ. Osobom z chorobami płytek krwi, takimi jak choroba von Willebranda, nieprawidłową czynnością płytek krwi spowodowaną mocznicą i niską liczbą płytek krwi (trombocytopenia), zaleca się unikanie NLPZ.

Przed operacją

Większość lekarzy zaleca odstawienie wszystkich NLPZ na około tydzień przed planową operacją, aby zmniejszyć ryzyko nadmiernego krwawienia. Zwykle obejmuje to aspirynę, ibuprofen, naproksen i większość NLPZ na receptę. Szczegółowe instrukcje dotyczące NLPZ i operacji należy omówić z lekarzem chirurgiem i lekarzem, który przepisał NLPZ.

Zatrzymanie płynów

Osoby ze schorzeniami wymagającymi stosowania diuretyków (leki moczopędne), w tym z niewydolnością serca, chorobami wątroby i uszkodzeniem nerek, są narażone na zwiększone ryzyko wystąpienia uszkodzenia nerek podczas przyjmowania nieselektywnych NLPZ (np. ibuprofenu), a także selektywnych NLPZ.

Choroba nerek

NLPZ mogą pogorszyć czynność nerek u osób, których nerki nie funkcjonują prawidłowo. Większość osób z przewlekłą chorobą nerek powinna unikać wszystkich rodzajów NLPZ.

Alergia na aspirynę

Osoby, które miały pokrzywkę lub inne objawy alergii na aspirynę, powinny generalnie unikać NLPZ, chyba że szczegółowo omówiły swoją reakcję z lekarzem. Pacjenci z określonymi typami reakcji na jeden NLPZ mogą być w stanie bezpiecznie zażywać inny typ leku. Konieczna może być konsultacja ze specjalistą alergologiem, który ma doświadczenie z reakcjami alergicznymi na NLPZ. Aspiryna i inne NLPZ mogą również powodować pogorszenie astmy i powiązanych objawów, u niektórych osób z alergią. U takich osób, celekoksyb może być bezpieczną alternatywą dla aspiryny, ale należy go stosować ostrożnie i pod nadzorem lekarza.

Ciąża i karmienie piersią

NLPZ na ogół nie są zalecane kobietom w ciąży w trzecim trymestrze, ze względu na zwiększone ryzyko powikłań u noworodka. NLPZ są bezpieczne do stosowania podczas karmienia piersią.

Czy niesteroidowe leki przeciwzapalne wchodzą w reakcję z innymi lekami?

Warfaryna i heparyna

Osoby stosujące leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna i heparyna czy nowsze antykoagulanty, takie jak dabigatran, rywaroksaban, apiksaban lub edoksaban, a także leki przeciwpłytkowe, takie jak klopidogrel, generalnie nie powinny przyjmować NLPZ ani aspiryny, ze względu na zwiększone ryzyko krwawienia w przypadku stosowania obu grup leków. W takich przypadkach, celekoksyb może być bezpieczny, ale należy go stosować ostrożnie i pod nadzorem lekarza.

Aspiryna

Jak wspomniano powyżej, połączenie małej dawki aspiryny i NLPZ może zwiększać ryzyko krwawienia. Aby zachować korzyści płynące z małej dawki aspiryny dla serca, aspirynę należy przyjmować co najmniej dwie godziny przed NLPZ.

Fenytoina

Przyjmowanie NLPZ i fenytoiny może zwiększyć poziom fenytoiny. W rezultacie, osoby przyjmujące fenytoinę powinny wykonywać badanie krwi, aby monitorować poziom fenytoiny podczas rozpoczynania lub zwiększania dawki NLPZ.

Cyklosporyna

Osoby, które przyjmują cyklosporynę (np. aby zapobiec odrzuceniu przeszczepu narządu lub z powodu choroby reumatycznej, takiej jak reumatoidalne zapalenie stawów) powinny zachować szczególną ostrożność podczas przyjmowania NLPZ. Istnieje teoretyczne ryzyko uszkodzenia nerek podczas jednoczesnego stosowania cyklosporyny i NLPZ. Aby monitorować to powikłanie, może być zalecane badanie krwi. Osoby przyjmujące jeden NLPZ nie powinny przyjmować drugiego NLPZ w tym samym czasie, ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Czy można przedawkować niesteroidowe leki przeciwzapalne?

Przypadkowe lub celowe przyjęcie większej niż zalecanej dawki NLPZ, zwykle nie powoduje poważnych powikłań. Jednakże, przyjmowanie dużych dawek innych leków przeciwbólowych może mieć poważniejsze konsekwencje. Na przykład, przedawkowanie salicylanów (np. aspiryny) lub acetaminofenu, może być szkodliwe lub nawet śmiertelne. Osoby, które przypadkowo lub celowo przedawkowały jakikolwiek lek, powinny skontaktować się z lekarzem. Jeśli osoba która przedawkowała lek nie oddycha lub nie jest przytomna, konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna.