Alergia na penicylinę i inne antybiotyki

Alergia na penicylinę i inne antybiotyki

Około 10% ludzi na świecie zgłasza reakcję alergiczną na penicylinę. Zdarzają się poważne, a nawet śmiertelne reakcje alergiczne na ten lek. Jednakże, większość ludzi którzy uważają, że są uczuleni, może bez problemu przyjmować penicylinę, ponieważ nigdy nie byli naprawdę uczuleni lub ich alergia ustąpiła z czasem. Wśród osób z historią ciężkiej reakcji alergicznej na penicylinę, tylko około 20% osób będzie uczulonych na penicylinę dziesięć lat po wystąpieniu początkowej reakcji alergicznej, jeśli nie zostaną ponownie na nią narażeni w tym okresie. Przeczytaj jak wygląda alergia na penicylinę i inne antybiotyki.

Alergia na penicylinę i inne antybiotyki – Co to jest penicylina?

Antybiotyki z klasy penicylin są jednymi z najczęściej przepisywanych antybiotyków i obejmują wiele indywidualnych leków, takich jak penicylina G, amoksycylina, nafcylina, oksacylina, dikloksacylina, flukloksacylina, ampicylina, karbenicylina, tikarcylina i piperacylina. Penicyliny są częścią większej rodziny antybiotyków, znanych jako β-laktamy.  Osoby uczulone na jedną z penicylin, mogą mieć uczulenie na wszystkie penicyliny. Wtedy, należy unikać tego rodzaju leków, chyba że dana osoba została specjalnie zbadana pod kątem konkretnego leku.

Alergia na penicylinę i inne antybiotyki – Jakie są reakcje alergiczne na penicylinę?

Po zażyciu penicyliny może wystąpić wiele nieoczekiwanych reakcji alergicznych. Podczas zgłaszania lekarzowi problemów z antybiotykami w przeszłości ważne jest, aby podać jak najwięcej szczegółów dotyczących reakcji alergicznych, które wystąpiły w przeszłości. 

Działania niepożądane

Reakcja niepożądana to termin medyczny określający każdą niepożądaną reakcję spowodowaną zażyciem leku. Mogą wystąpić reakcje niepożądane zarówno alergiczne, jak i niealergiczne. Reakcje niealergiczne są znacznie częstsze. Przykłady częstych niealergicznych działań niepożądanych obejmują rozstrój żołądka i biegunkę. Ważne jest, aby odróżnić niealergiczne reakcje niepożądane od prawdziwych reakcji alergicznych. Niektórzy ludzie zgłaszają, że są uczuleni na penicylinę, podczas gdy w rzeczywistości wystąpił niealergiczny efekt uboczny zażycia leku. W rezultacie, osoba może niepotrzebnie unikać leków z rodziny penicylin i pokrewnych antybiotyków. Co więcej, może być leczona z powodu określonej infekcji mniej skutecznym lub bardziej toksycznym antybiotykiem. Może to prowadzić do niepowodzenia leczenia lub oporności na antybiotyki, co może być kosztowne i przedłużać chorobę. Jeżeli nie wiesz, czy zaszła reakcja alergiczna, unikaj antybiotyku, dopóki nie omówisz zaistniałej sytuacji z lekarzem.

Wysypki

Podczas przyjmowania leków z grupy penicylin, może pojawić się kilka różnych rodzajów wysypek:  

• Wysypki, które obejmują pokrzywkę (wypukłe, intensywnie swędzące plamy, które pojawiają się i znikają w ciągu kilku godzin),
• Wysypki, które występują z innymi objawami alergii, takimi jak świszczący oddech, obrzęk skóry lub gardła, co sugeruje prawdziwą alergię,
• Płaskie plamy, rozprzestrzeniające się w ciągu dni, które nie zmieniają się z każdą godziną i rzadziej stanowią groźną alergię. Te wysypki pojawiają się zwykle po kilku dniach leczenia.

Rozróżnienie różnych rodzajów wysypek, które wystąpiły w przeszłości, może być trudne. Fotografowanie wysypki jest zawsze pomocne.

Reakcje alergiczne

Reakcja alergiczna pojawia się, gdy układ odpornościowy zaczyna rozpoznawać lek jako coś „obcego”. Kilka różnych objawów może wskazywać, że dana osoba jest uczulona na penicylinę. Objawy obejmują pokrzywkę, czyli wypukłe, intensywnie swędzące plamy, które pojawiają się i znikają w ciągu kilku godzin, obrzęk naczynioruchowy (obrzęk tkanki podskórnej, często wokół twarzy), ucisk w gardle, świszczący oddech, kaszel i trudności w oddychaniu, spowodowane astmą.

Historia tego typu reakcji jest ważna, ponieważ dana osoba mogłaby rozwinąć cięższą reakcję, taką jak anafilaksja, gdyby ponownie zażyła antybiotyk. Reakcje alergiczne na penicyliny o łagodnych lub umiarkowanych objawach występują u 1% do 5% osób przyjmujących lek. 

Anafilaksja

Anafilaksja to nagła, potencjalnie zagrażająca życiu reakcja alergiczna. Objawy obejmują pokrzywkę i obrzęk, a także bardzo niskie ciśnienie krwi, trudności w oddychaniu, ból brzucha, obrzęk gardła lub języka, biegunkę i wymioty. Na szczęście, do reakcji anafilaktycznej dochodzi rzadko u pacjentów przyjmujących penicylinę i inne antybiotyki beta-laktamowe. Reakcja tego rodzaju występuje u 0,0005% osób rozpoczynających doustne stosowanie penicylin.

Alergia na penicylinę i inne antybiotyki – Badania diagnostyczne

Test skórny w kierunku alergii na penicylinę jest najbardziej wiarygodnym sposobem określenia, czy dana osoba jest naprawdę uczulona na penicylinę. Około 90% badanych otrzymuje wynik negatywny. Oznacza to, że dana osoba nie ma alergii na penicylinę, ponieważ albo alergia ustała z czasem, albo nigdy nie istniała. Badania wykazały, że pacjenci, którzy zostali oznaczeni jako uczuleni na penicylinę, częściej otrzymują antybiotyki o szerokim zakresie aktywności, które nie są wskazane w leczeniu ich konkretnego zakażenia. Te antybiotyki zabijają zarówno dobre, jak i złe bakterie i mają więcej skutków ubocznych, niż prostsze antybiotyki. Osoby uczulone na penicylinę są również bardziej narażone na rozwój pewnych trudnych do leczenia infekcji. Często, wymagają dłuższych pobytów w szpitalach w porównaniu z pacjentami, którzy nie zgłaszają historii alergii na penicylinę. Dlatego, przydatne może być określenie, czy pacjent może bezpiecznie zażywać penicylinę.

Badanie alergii na penicylinę jest szczególnie ważne w następujących sytuacjach: 

• U osób, u których podejrzewa się alergię na penicylinę (lub blisko spokrewniony antybiotyk) i które wymagają zastosowania penicyliny w leczeniu stanu zagrażającego życiu, dla którego nie jest odpowiedni alternatywny antybiotyk (np. kiła),
• U osób, które mają częste infekcje i podejrzewają alergię na wiele antybiotyków, co pozostawia niewiele możliwości leczenia.

Testy skórne

Testy skórne z penicyliną nie dostarczają żadnych informacji o różnych rodzajach reakcji alergicznych. Obejmuje to ciężkie reakcje z rozległymi pęcherzami i złuszczaniem się skóry, rozległą reakcję podobną do oparzenia słonecznego oraz wysypkę złożoną z małych plam (rumień wielopostaciowy). Osoby z tego typu reakcjami, nigdy więcej nie powinny otrzymywać leków, które spowodowały daną reakcję. Dotyczy to wszystkich sytuacji, ponieważ kolejna ekspozycja może spowodować poważną, postępującą reakcję, a nawet śmierć. Testy skórne powinny być wykonywane przez lekarza alergologa w gabinecie lub szpitalu. Test trwa zwykle około godziny. Skórę nakłuwa się i wstrzykuje słabe roztwory różnych preparatów z rodziny penicyliny. Następnie, obserwuje się reakcję pacjenta. Badanie może powodować dyskomfort spowodowany swędzeniem, chociaż nie jest bolesne. Pozytywna reakcja skórna to swędzący, czerwony guzek, który utrzymuje się przez około pół godziny, a następnie znika. Pozytywny wynik testu wskazuje, że dana osoba jest uczulona. Osoby z pozytywnym wynikiem testu, powinny unikać penicyliny.

Jeśli pacjent otrzyma wynik negatywny, zwykle podaje się pojedynczą dawkę doustną penicyliny o pełnej mocy w celu potwierdzenia, że ​​pacjent nie ma alergii na lek. Dawka doustna jest potrzebna, ponieważ testy medyczne, w tym testy skórne, nie są w 100% dokładne. Ponadto, lekarze leczą pacjentów penicylinami wyłącznie na podstawie negatywnych testów skórnych. Około 3% chorych z historią alergii na penicylinę i negatywnym wynikiem testu skórnego nadal będzie doświadczać reakcji alergicznej w pewnym momencie w przyszłości. Jednakże, te reakcje są zazwyczaj bardzo łagodne. Jeśli dana osoba ma negatywny wynik testu skórnego i nie reaguje na doustną dawkę antybiotyku, nie są konieczne żadne środki ostrożności w przyszłości. 

Próba prowokacyjna

Jeśli testy skórne nie są dostępne, lekarz może zalecić wykonanie testu prowokacyjnego. Jest to jednak zalecane tylko wtedy, gdy dana osoba wymaga podania penicyliny, a żaden inny antybiotyk nie jest dostępny. Co, więcej szanse na alergię są niewielkie, na przykład ostatnia reakcja alergiczna wystąpiła co najmniej 10 lat temu lub objawy reakcji alergicznej nie są prawdopodobnie spowodowane prawdziwą alergią. Jeśli ryzyko alergii jest wysokie, ogólnie zaleca się odczulanie. 

Testy prowokacyjne zwykle zaczynają się od podania bardzo małej dawki antybiotyku, podanej doustnie. Jeśli pacjent toleruje najmniejszą dawkę, większą dawkę podaje się co 30 do 60 minut, aż do wystąpienia objawów reakcji alergicznej lub podania pełnej dawki. Jeśli osoba toleruje pełną dawkę, oznacza to, że nie jest uczulona na antybiotyk.

Alergia na penicylinę i inne antybiotyki – Odczulanie

Odczulanie można wykonać u osób, które są uczulone na penicylinę, ale wymagają leczenia tym lekiem lub blisko spokrewnionym antybiotykiem. Zabieg odnosi się do procesu podawania leku w sposób kontrolowany i stopniowy, który pozwala choremu czasowo tolerować lek, bez reakcji alergicznej.

Odczulanie może być wykonywane za pomocą leków podanych doustnie lub dożylnie, ale zawsze powinno być wykonywane przez alergologa. Istnieją różne techniki odczulania. Odczulanie odbywa się pod nazdorem.

Chociaż odczulanie jest zwykle skuteczne, ma dwa ważne ograniczenia.

• Odczulanie nie działa i nie wolno go podejmować w przypadku niektórych rodzajów reakcji. Należą do nich: zespół Stevensa-Johnsona, toksyczna nekroliza naskórka, erytrodermia, rumień wielopostaciowy i inne wybrane reakcje. Odczulanie nie działa również w przypadku innych typów reakcji immunologicznych na antybiotyki, takich jak choroba posurowicza, gorączka polekowa lub niedokrwistość hemolityczna,
• Odczulanie jest tymczasowe. Jest mało prawdopodobne, aby dana osoba miała reakcję alergiczną na lek po odczuleniu, o ile antybiotyk jest przyjmowany regularnie. Jednakże, po odstawieniu antybiotyku na ponad 24 godziny (czas jest różny dla różnych leków, w zależności od właściwości farmakologicznych), dana osoba jest ponownie zagrożona nagłą reakcją alergiczną. W przypadku ponownego podania tego samego leku, konieczne jest powtórzenie odczulania.

Alergia na penicylinę i inne antybiotyki – Alergia na inne antybiotyki

Wiarygodne testy skórne nie są ogólnie dostępne dla antybiotyków innych niż penicyliny. Zatem, ustalenie, czy dana osoba ma alergię na te antybiotyki jest trudniejsze i opiera się głównie na historii reakcji alergicznych. Czasami, wykonuje się testy skórne z innymi antybiotykami, ale wyniki są znacznie mniej pewne, niż w przypadku testów lekowych z grupy penicylin.

Cefalosporyny  to klasa antybiotyków blisko spokrewniona z penicyliną. Dostępnych jest wiele rodzajów tego leków, z których kilka obejmuje: cefaleksynę, cefaklor, cefuroksym, cefadroksyl, cefradynę, ceftybuten, cefdynir, cefdytoren, cefpodoksym i cefiksym.

Osoby z historią alergii na penicylinę mają niewielkie ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej na cefalosporyny. Jeśli to możliwe, u tych osób należy wykonać testy skórne z penicyliną. Ponieważ wynik jest negatywny u około 90% badanych osób, pozwala to bezpiecznie przyjmować cefalosporyny. Osoby z dodatnim wynikiem testu skórnego na penicylinę są bardziej narażone na reakcję alergiczne. Szczególnie, dotyczy to cefalosporyn, które mają dodatkową część swojej struktury chemicznej związaną z określonymi penicylinami i mogą wymagać większej ostrożności, jeśli chodzi o sposób podawania.