Alergie pokarmowe

Zdalna Przychodnia » Baza wiedzy » Alergia » Alergie pokarmowe

Alergie pokarmowe

Reakcje pokarmowe są powszechne i można je podzielić na dwie kategorie: reakcje spowodowane alergią pokarmową i wszystkie inne reakcje. Ważne jest, aby znać różnicę między alergiami pokarmowymi a innymi chorobami lub objawami wywoływanymi przez żywność, ponieważ leczenie każdej z nich jest inne.

Alergie pokarmowe rozwijają się, gdy układ odpornościowy organizmu reaguje nieprawidłowo na jedno lub więcej białek zawartych w pożywieniu. Te alergie mogą prowadzić do poważnych, a nawet zagrażających życiu reakcji alergicznych.

Inne reakcje pokarmowe nie są wywoływane przez układ odpornościowy. Reakcje te powodują nieprzyjemne objawy i są znacznie częstsze niż alergie pokarmowe. Przykłady obejmują nietolerancję laktozy, zgagę (refluks żołądkowo-przełykowy), bakteryjne zatrucia pokarmowe i wrażliwość na kofeinę. Istnieje wiele innych reakcji tego rodzaju.

Typowe alergie pokarmowe

U osób z klasycznymi alergiami pokarmowymi przeciwciała alergiczne, zwane immunoglobulinami E (IgE), rozwijają się w odpowiedzi na białka zawarte w niektórych pokarmach. Kiedy dana osoba jest narażona na działanie tego białka, na przykład podczas jedzenia orzeszków ziemnych, wiązanie białka pokarmowego z IgE wyzwala uwalnianie substancji chemicznych, które wywołują objawy reakcji alergicznej. Zwykle następuje to szybko, w ciągu kilku minut do dwóch godzin po jedzeniu.

Nagłe objawy

Objawy alergii pokarmowej mogą być różne, od łagodnych do ciężkich, a nawet zagrażających życiu. Nie zawsze można przewidzieć, jak ciężkie będą objawy, na podstawie objawów występujących podczas poprzedniej reakcji. Na przykład, możesz mieć łagodną pokrzywkę po zjedzeniu orzeszków ziemnych przy jednej okazji, a następnie reakcję anafilaktyczną po zjedzeniu orzeszków ziemnych innym razem. Jednakże, reakcje niekoniecznie nasilają się po każdej kolejnej ekspozycji na alergen.

Najczęstsze objawy alergii pokarmowej o nagłym początku to:

Skóra – Swędzenie, zaczerwienienie, pokrzywka lub obrzęk naczynioruchowy,
Oczy – Swędzenie, łzawienie, zaczerwienienie lub obrzęk skóry wokół oczu,
Nos i usta – Kichanie, katar, przekrwienie błony śluzowej nosa, obrzęk języka lub metaliczny posmak w ustach,
Płuca i gardło – Trudności z wdychaniem i wydychaniem powietrza, powtarzający się kaszel, ucisk w klatce piersiowej, świszczący oddech lub inne odgłosy utrudnionego oddychania, zwiększona produkcja śluzu, obrzęk lub swędzenie gardła, chrypka, zmiana głosu lub uczucie dławienia się,
Serce i krążenie – Zawroty głowy, osłabienie, omdlenia, szybkie, wolne lub nieregularne bicie serca lub niskie ciśnienie krwi,
Układ pokarmowy – Nudności, wymioty, skurcze brzucha lub biegunka,
Układ nerwowy – lęk, dezorientacja lub poczucie zbliżającej się zagłady.

Inne powiązane reakcje

Anafilaksja

Reakcja anafilaktyczna jest najpoważniejszym rodzajem reakcji alergicznej i może powodować oznaki i objawy zagrażające życiu, w tym trudności w oddychaniu, obrzęk górnej części gardła lub języka, bardzo szybkie lub nieregularne bicie serca, niskie ciśnienie krwi, a nawet zatrzymanie akcji serca Wstrząs anafilaktyczny zwykle rozpoczyna się w ciągu 5 do 60 minut po ekspozycji na czynnik wywołujący reakcję, chociaż rzadko objawy pojawiają się kilka godzin po jedzeniu. Osoby, u których wystąpią objawy anafilaksji, należy natychmiast leczyć wstrzyknięciem epinefryny (adrenaliny). Wiele różnych pokarmów może potencjalnie wywołać anafilaksję. U dorosłych są to orzeszki ziemne, orzechy z drzew (np. orzechy włoskie), ryby i skorupiaki. U dzieci, najczęstszą przyczyną reakcji anafilaktycznych są orzeszki ziemne i orzechy rosnące na drzewach.

Alergiczny nieżyt nosa i spojówek

Alergie pokarmowe mogą wywoływać objawy alergii w nosie, oczach lub gardle. Jednakże, objawy te zwykle występują wraz z objawami obejmującymi całe ciało, takimi jak pokrzywka, trudności w oddychaniu, biegunka itp. Najczęstsze objawy dotyczące okolic nosa, oczu i gardła obejmują: katar, przekrwienie, kichanie, swędzenie nosa, swędzenie lub zaczerwienienie oczy oraz zmianę głosu.

Zespół alergii jamy ustnej

Zespół alergii jamy ustnej lub zespół alergii na pyłki i pokarmy występuje nawet u 50% osób z alergicznym nieżytem nosa, wywołanym przez pyłki. Osoby uczulone na pyłki mają reakcję alergiczną po zjedzeniu pewnych surowych owoców lub warzyw. Reakcja jest natychmiastowa i może powodować swędzenie, podrażnienie i łagodny obrzęk warg, języka, podniebienia i gardła. Objawy zespołu alergii jamy ustnej mogą być bardziej zauważalne w okresie pylenia. Symptomy zwykle ustępują w ciągu kilku minut po posiłku. Większość ludzi ma tylko objawy miejscowe.

Mniej niż 10% ludzi ma ogólnoustrojowe objawy, związane z owocami i warzywami (np. wymioty lub biegunka), a 1 do 2% ludzi rozwija reakcję anafilaktyczną. Osoby z objawami ogólnoustrojowymi w wywiadzie powinny nosić przy sobie auto-strzykawki z adrenaliną. Reakcja zwykle nie występuje, gdy owoce lub warzywa są ugotowane. Orzechy i orzeszki ziemne są wyjątkiem od tej reguły, co oznacza, że każdy z historią alergii doustnej na orzechy, powinien unikać ich we wszystkich formach (surowych, prażonych i gotowanych).

Reakcja anafilaktyczna wywołana wysiłkiem fizycznym zależna od pożywienia

U niektórych osób występuje reakcja anafilaktyczna po spożyciu określonego pokarmu, a następnie wykonywaniu ćwiczeń fizycznych. Reakcja może wystąpić do czterech godzin później. Czasami, reakcja może wystąpić dopiero po posiłku zjedzonym po ćwiczeniach. Jeżeli dany pokarm nie wywołuje anafilaksji bez ćwiczeń fizycznych, nazywamy to anafilaksją wywołaną wysiłkiem uzależnionym od jedzenia. Najczęstsze pokarmy związane z tym stanem obejmują pszenicę, seler i owoce morza, chociaż niektórzy ludzie reagują po zjedzeniu jakiegokolwiek posiłku, a następnie po ćwiczeniach. Niejedzenie przez kilka godzin przed ćwiczeniami zwykle zapobiega tego typu reakcjom.

Czynniki związane z alergiami pokarmowymi

Istnieje kilka schorzeń, które mogą być związane z reakcjami na skutek jedzenia. Należą do nich takie choroby jak eozynofilowe zaburzenia żołądkowo-jelitowe (eozynofilowe zapalenie przełyku) i atopowe zapalenie skóry (egzema).

Alergie pokarmowe mogą wystąpić bez udziału immunoglobuliny E (IgE). Objawy tego typu alergii pokarmowej zwykle rozwijają się wolniej i trwają dłużej, niż objawy klasycznej alergii pokarmowej. Trzy główne typy alergii pokarmowych innych niż IgE to:

Zapalenie jelit wywołane białkami pokarmowymi,
Zapalenie odbytnicy wywołane białkami pokarmowymi,
Celiakia i opryszczkowate zapalenie skóry.

Większość z tych stanów powoduje objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak wymioty, biegunka, ból brzucha i krew w stolcu. U niemowląt, częściej obserwuje się zapalenie jelit i odbytnicy wywołane białkami pokarmowymi.

Jak zdiagnozować alergie pokarmowe?

Jeżeli masz oznaki lub objawy alergii pokarmowej, należy zgłosić się do lekarza. Od 20 do 30% ludzi zgłasza alergię pokarmową u siebie lub swoich dzieci. Jednakże, tylko 6 do 8% dzieci w wieku poniżej pięciu lat i 3-4% dorosłych ma alergię pokarmową. Testy laboratoryjne i testy skórne są często stosowane w celu potwierdzenia alergii pokarmowej i określenia, czy konieczne jest unikanie określonej żywności.

Historia medyczna

Podczas wywiadu medycznego, pracownik służby zdrowia zada pytania dotyczące wcześniejszych reakcji alergicznych. Pytania które usłyszysz mogą brzmieć następująco:

Jakie masz objawy alergii pokarmowej?,
Jak myślisz, jakie jedzenie wywołało reakcję?
Czy jadłeś/aś wcześniej to jedzenie?
Czy zareagowałeś/aś tak wcześniej?
Ile tego jedzenia zjadłeś/aś?
Jakie inne potrawy jadłeś/aś w tym czasie?
Czy znasz wszystkie składniki jedzenia, które zjadłeś/as? Uwzględnij wszystkie potrawy: przystawkę, danie główne, sosy, dressingi, pieczywo, napoje i dodatki.
Jak przygotowano jedzenie? Na przykład, czy jedzenie mogło być smażone na oleju używanym do przygotowywania innych potraw?
Czy jadłeś/aś orzeszki ziemne, orzechy, skorupiaki, ryby, mleko, jajka, pszenicę lub soję?
Ile czasu minęło od zjedzenia pożywienia do pierwszych objawów?
Czy ćwiczyłeś/aś lub wysilałeś/aś się po jedzeniu?
Czy brałeś/as jakieś lekarstwa, zioła, witaminy, leki bez recepty lub piłeś/aś alkohol przed lub po jedzeniu?
Jak przebiegła reakcja? Czy ustąpiła bez leczenia lub czy zażyłeś/aś jakieś leki? Jak długo kontynuowano leczenie i czy były jakieś późniejsze objawy?

W zależności od odpowiedzi na te pytania i badania fizykalnego, lekarz może zdecydować o wykonaniu badań laboratoryjnych. W innych przypadkach, lekarz skieruje osobę do specjalisty (lekarza alergologa lub gastroenterologa), w celu dalszej oceny.

Testy alergiczne

Testy na alergie pokarmowe często obejmują testy skórne i badania krwi. W zależności od sytuacji, można przeprowadzić testy w celu ustalenia, czy dana osoba jest uczulona na pyłki, owady, lateks i inne alergeny. Jednak badanie jest zalecane tylko wtedy, gdy podejrzewa się, że dana osoba ma alergię. Na przykład, jeśli dana osoba miała reakcję po zjedzeniu orzeszków ziemnych, ale nigdy nie reagowała na pszenicę lub jajka i je regularnie, nie jest konieczne badanie alergii na pszenicę lub jajka.

Testy skórne

Testy skórne polegają na nakłuwaniu skóry i umieszczaniu na niej ekstraktu z żywności lub świeżej żywności. Ukłucia wykonuje się zwykle w przedramię lub górną część pleców, po oczyszczeniu skóry. Ukłucie skóry zwykle nie jest bolesne. Badania skórne można przeprwowadzić u dzieci i dorosłych w każdym wieku. Test może skutkować niewielkimi pokrzywkami w miejscu ukłucia. Testy zazwyczaj przeprowadza lekarz alergolog. Ten specjalista oceni wynik testu, aby pomóc w postawieniu diagnozy.

Badania krwi

Badania krwi pomagają lekarzom w postawieniu diagnozy. Ani test skórny, ani badanie krwi nie mogą być uzależnione od postawienia diagnozy, bez rozważenia przez lekarza historii choroby i innych pomocniczych informacji. Badania krwi są szeroko dostępne i nie wymagają specjalisty alergologa do wykonania testu. Jednakże, może być zalecana konsultacja z alergologiem, w celu zinterpretowania wyników badań.

Alergie pokarmowe a diety eliminacyjne

Dieta eliminacyjna to specjalnie opracowana dieta, która na pewien czas eliminuje jeden lub więcej pokarmów lub grup pokarmów z diety. Pożywienie jest następnie przywracane, aby określić, czy pojawią się oznaki lub objawy alergii pokarmowej. Dieta eliminacyjna może być zalecana jako część procesu określania, czy dana osoba ma alergie pokarmowe. Alergolog lub dietetyk musi być zaangażowany w projektowanie diety eliminacyjnej, ponieważ unikanie całych grup pokarmów (np. mleka) może potencjalnie prowadzić do niedożywienia, zwłaszcza u niemowląt i dzieci. Należy pamiętać, że sama dieta eliminacyjna często nie prowadzi do rozpoznania alergii pokarmowej. Podczas diety eliminacyjnej ważne jest, aby uważnie czytać etykiety żywności.

Lekarz może poprosić o prowadzenie dziennika żywności. Może on być bardzo przydatny. Dziennik powinien zawierać pełny rejestr wszystkiego co jesz w danym okresie, w tym wszystkich potraw, napojów, przypraw i słodyczy. Tabela do zapisywania tych informacji jest dostępna tutaj. Podobnie jak w przypadku diety eliminacyjnej, należy pamiętać, że sam dziennik żywieniowy nie często prowadzi do rozpoznania alergii pokarmowej.

Alergie pokarmowe a wyzwania żywieniowe

Jeśli nie jest jasne, czy dana osoba ma alergię pokarmową, na podstawie jej historii medycznej i testów alergologicznych, można jej zaproponować stopniowe żywienie pod nadzorem lekarza lub wyzwanie żywieniowe. Można również zalecić wyzwanie pokarmowe, jeśli istnieją powody, by sądzić, że alergia pokarmowa ustąpiła. Ponadto, niektóre pokarmy, takie jak jajka i mleko, stają się mniej uczulające, gdy są intensywnie podgrzewane. Wtedy, można sprawdzić czy dana osoba jest w stanie zjeść żywność w tej postaci. Wyzwanie żywieniowe polega na podaniu osobie niewielkiej ilości potencjalnie alergizującego pokarmu.

Po podaniu pierwszej próbki pożywienia, pacjent jest obserwowany przez 10 do 30 minut. Jeśli nie ma reakcji, podaje się nieco większą ilość pokarmu. Trwa to około 90 minut lub dłużej. Jeśli u osoby pojawią się oznaki lub objawy reakcji alergicznej, prowokacja pokarmowa zostaje natychmiast przerwana. Prowokacje żywieniowe powinny być wykonywane wyłącznie w miejscach, gdzie obecny jest personel medyczny i dostępny jest sprzęt niezbędny do leczenia anafilaksji.

Przygotowanie wyzwania żywieniowego

Lekarz lub pielęgniarka udzielą szczegółowych instrukcji przed wykonaniem badania żywieniowego. Ważne jest, aby przygotować się, nie jedząc ani nie pijąc przez dwie godziny przed badaniem, a niektóre leki mogą wymagać odstawienia na kilka dni lub tygodni wcześniej. Osoba powinna przynieść swój automatyczny wstrzykiwacz z epinefryną (adrenaliną) na wyzwanie pokarmowe, na wypadek gdyby w drodze do domu wystąpiła opóźniona reakcja alergiczna.

Jeśli osoba wykonała wyzwanie pokarmowe, aby dowiedzieć się, czy ma alergię i nie ma żadnych objawów reakcji alergicznej podczas prowokacji pokarmowej, prawdopodobnie nie ma alergia na badaną żywność. Jednak dana osoba może mieć alergię na inne pokarmy, dlatego ważne jest, aby zrozumieć, kiedy i czy należy nadal unikać wybranych pokarmów. Jeśli dana osoba ma już znaną alergię na pokarm (taki jak jajko lub mleko), ale przechodzi wyzwanie dla tego pokarmu w formie mocno podgrzanej, nadal musi uważać, aby unikać jedzenia surowego lub mniej ugotowanego jedzenia. Na przykład, osoba z alergią na mleko może być w stanie jeść przetworzoną żywność zawierającą mleko, ale nadal musi unikać picia mleka i spożywania produktów mlecznych, takich jak ser lub jogurt. Lekarz lub pielęgniarka omówią wyniki wyzwania żywieniowego i podadzą zalecenia dotyczące dalszego postępowania.

Alergie pokarmowe – Kiedy szukać pomocy?

Czasami trudno jest stwierdzić, czy reakcja jest spowodowana prawdziwą alergią pokarmową, czy nietolerancją pokarmową. Każdy, kto po jedzeniu ma co najmniej jeden z poniższych objawów, powinien zgłosić się do lekarza: