Pokrzywka

Pokrzywka

Pokrzywka to wypukłe obszary skóry, które silnie swędzą i są czerwone z bladym środkiem. Jest ona bardzo częstym stanem. Około 20% ludzi ma pokrzywkę w pewnym momencie swojego życia. Pokrzywka rozwija się, gdy występuje reakcja, która aktywuje komórki odpornościowe w skórze, zwane komórkami tucznymi. Po aktywacji, komórki te uwalniają naturalne substancje chemiczne. Jedną z ważnych substancji chemicznych jest histamina, która powoduje swędzenie, zaczerwienienie i obrzęk skóry w niektórych okolicach. W większości przypadków, pokrzywka pojawia się nagle i znika w ciągu kilku godzin. Pokrzywka zwykle dobrze reaguje na leczenie, które obejmuje leki i unikanie wszystkiego, co ją wywołuje.

Jakie objawy daje pokrzywka?

Wygląd skóry

Pokrzywka to wypukłe obszary, które intensywnie swędzą i czasami są czerwone z bladym środkiem. W niektórych przypadkach, uniesione obszary powiększają się i łączą ze sobą. Swędzenie jest zwykle najbardziej dokuczliwym objawem pokrzywki i może być na tyle silne, że może zakłócać pracę i sen.  Silny ból, plamy przypominające pęcherze krwi i zasinienia skóry nie są typowe dla pokrzywki. Pokrzywka, gorączka i bóle stawów również nie są typowe. Objawy te sugerują inny stan, zwany pokrzywkowym zapaleniem naczyń, który wymaga innego leczenia.

Obrzęk naczynioruchowy

U nawet połowy osób z pokrzywką rozwija się również stan zwany obrzękiem naczynioruchowym. Obrzęk naczynioruchowy jest podobny do pokrzywki, ale występuje w głębszych warstwach skóry. W tym samym czasie, mogą wystąpić pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy. Objawy obrzęku naczynioruchowego to:

• Opuchlizna twarzy, powiek, uszu, ust, dłoni, stóp i narządów płciowych,
• Obrzęk, który zwykle dotyka jednej strony ciała lub dotyka jednej strony bardziej niż drugiej,
• Uczucie pełności lub dyskomfortu w obszarze obrzęku,
• Nieznaczne zaczerwienienie skóry, chociaż skóra może również mieć normalny kolor.

Pokrzywka jako część poważnej reakcji alergicznej

Pokrzywka może również wystąpić jako część poważniejszej reakcji alergicznej. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza lub pielęgniarki, jeśli nagle pojawi się pokrzywka lub obrzęk naczynioruchowy, wraz z innymi objawami, takimi jak:

• Kłopoty z oddychaniem,
• Ucisk w gardle,
• Nudności lub wymioty,
• Skurczowy ból brzucha,
• Omdlenie

Jakie rodzaje może mieć pokrzywka?

Pokrzywka jest klasyfikowana na podstawie tego, jak długo się utrzymuje. Wyróżniamy pokrzywkę ostrą (krótką), przewlekłą (długą) i indukowaną (wywoływaną przez określone rodzaje stymulacji fizycznej, takie jak ciepło, zimno lub ekspozycja na słońce). Kiedy pojawi się pokrzywka po raz pierwszy, nie możesz określić, jak długo będzie ona trwać, dlatego nie możesz stwierdzić jaki to rodzaj pokrzywki. Wszystkie rodzaje pokrzywki wyglądają podobnie i często są spowodowane przez różne czynniki. Dowiedz się, co wyzwala twoją pokrzywkę, aby móc uniknąć tego czynnika.

Ostra pokrzywka

Większość przypadków pokrzywki jest ostra i nie trwa dłużej niż kilka dni do tygodnia lub dwóch. Czynniki wyzwalające ostrą pokrzywkę obejmują:

Infekcje

U niektórych osób infekcje mogą powodować pokrzywkę. W rzeczywistości, infekcje wirusowe powodują ponad 80% wszystkich przypadków ostrej pokrzywki u dzieci. Wiele wirusów może powodować pokrzywkę, nawet zwykłe wirusy powodujące przeziębienie. Wydaje się, że pokrzywka pojawia się, gdy układ odpornościowy zaczyna usuwać infekcję, czasami tydzień lub dłużej po rozpoczęciu choroby. Pokrzywka zwykle utrzymuje się przez tydzień lub dwa, a następnie znika.  

Leki

Pokrzywkę może wywołać wiele rodzajów leków, w tym antybiotyki i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak aspiryna, ibuprofen czy naproksen. Zmiany skórne mogą również pojawić się na skutek środków przeciwbólowych (np. kodeiny i morfiny), środków zwiotczających mięśnie, stosowanych w znieczuleniu oraz na skutek dożylnych barwników kontrastowych, stosowanych w procedurach obrazowych.

Ukąszenia owadów

Użądlenia przez niektóre owady (pszczoły, osy, szerszenie, mrówki ogniste) mogą powodować pokrzywkę w okolicy użądlenia. Jeśli po użądleniu przez owada na całym ciele pojawi się pokrzywka, może to być oznaką poważniejszej reakcji zwanej anafilaksją. Anafilaksję należy leczyć jak najszybciej.

Alergie pokarmowe

Alergia pokarmowa może powodować u niektórych osób ostrą pokrzywkę. Pokrzywka związana z jedzeniem, zwykle pojawia się w ciągu 30 minut od spożycia pokarmu. Pokarmy, które mogą powodować pokrzywkę u dzieci to mleko, jajka, orzeszki ziemne, inne orzechy, soja i pszenica. Pokarmy, które najczęściej powodują pokrzywkę u dorosłych, to ryby, skorupiaki, orzeszki ziemne i inne orzechy.

Kontakt fizyczny

Pokrzywka może wystąpić po dotknięciu niektórych substancji, jeśli masz na nie uczulenie. Na przykład, dzieci uczulone na psy mogą dostać pokrzywki, jeśli pies je poliże. Inne rzeczy, które mogą powodować pokrzywkę obejmują rośliny, surowe owoce i warzywa oraz lateks (znajdujący się w balonach, rękawiczkach lateksowych, prezerwatywach i innych przedmiotach).

Pokrzywka przewlekła

Pokrzywka przewlekła występuje codziennie lub prawie codziennie i trwa dłużej niż sześć tygodni, czasem latami. Przewlekłe pokrzywki mogą być frustrujące, ponieważ pojawiają się i odchodzą i mogą zakłócać sen, pracę lub naukę. Pokrzywka wpływa na wygląd, więc niektóre osoby mogą martwić się bliskością z obawy, że może być to infekcja zakaźna. Należy jednak pamiętać o następujących kwestiach:

• Pokrzywka nie jest zaraźliwe,
• Przewlekła pokrzywka rzadko jest trwała. U prawie 50% osób, pokrzywka znika w przeciągu roku,
• Pokrzywka przewlekła rzadko jest spowodowana przez alergie i nie zagrażają życiu,
• Uciążliwe objawy przewlekłej pokrzywki są uleczalne u większości osób.

W większości przypadków, przyczyna przewlekłej pokrzywki nie jest znana. Naukowcy podejrzewają, że rolę odgrywają problemy w układzie odpornościowym. Pokrzywka może być oznaką kilku innych chorób, na przykład chorób autoimmunologicznych, w tym chorób tarczycy lub wątroby, przewlekłych infekcji lub tocznia. Większość osób z jednym z tych schorzeń wykazuje więcej objawów choroby, niż jedynie pokrzywka.

Pokrzywka indukowana

Pokrzywka może być wywoływana przez różne czynniki, takie jak:

• Narażenie na zimno – Pokrzywka często pojawia się, gdy zimna skóra ponownie się nagrzewa,
• Zmiany temperatury ciała lub pocenie się – Pokrzywki są często drobne i liczne oraz pojawiają się na zaczerwienionej skórze,
• Wibracje – Dłonie mogą stać się czerwone, spuchnięte i swędzące po przytrzymaniu kierownicy samochodu podczas jazdy,
• Ucisk – Pokrzywka na dłoniach lub podeszwach stóp może wystąpić wiele godzin po noszeniu ciężkich przedmiotów lub chodzeniu na duże odległości. Ponieważ skóra na dłoniach i podeszwach jest gruba, obszary te mogą wydawać się zaczerwienione i opuchnięte bez wyraźnych pokrzywek.
• Ćwiczenia – Pokrzywka pojawiająca się podczas ćwiczeń może być oznaką niebezpiecznego stanu, zwanego anafilaksją wywołaną wysiłkiem fizycznym.
• Światło słoneczne lub woda – Jest to rzadka przyczyna pokrzywki.

Pokrzywka – Jak ją zdiagnozować?

Większość osób z pokrzywką nie wymaga żadnych badań. Rozpoznanie zwykle opiera się na objawach i badaniu fizykalnym. Jednakże, testy mogą być zalecane, jeśli pokrzywka nie ustępuje w ciągu sześciu tygodni.

Testy skórne pod kątem wrażliwości na żywność i leki mogą być zalecane, jeśli istnieją obawy, że przyczyną objawów mogą być alergie. Zwykle badania wykonuje się u osób z ostrą pokrzywką. Przewlekła pokrzywka rzadko jest spowodowana alergią.

Lekarze zalecają czasami badania krwi, jeśli pokrzywka utrzymuje się przez sześć tygodni lub dłużej. Badania krwi mogą stwierdzić, czy istnieją oznaki chorób podstawowych, takich jak problemy z tarczycą lub choroba autoimmunologiczna.

Biopsja skóry może pomóc w identyfikacji rzadkich przyczyn pokrzywki. Zabieg można zalecić osobom, które mają przewlekłą pokrzywkę wraz z innymi objawami, takimi jak uporczywa gorączka, bolesna pokrzywka, pojedyncze pokrzywki trwające kilka dni lub pokrzywka związana z zasinieniem skóry. Biopsję skóry można również zalecić osobom, które mają inne objawy lub nieprawidłowe wyniki badań krwi. Biopsja polega na pobraniu niewielkiej próbki skóry.

Pokrzywka – Jak ją leczyć?

Pokrzywkę leczy się poprzez unikanie czynników, które powodują lub pogarszają chorobę oraz przez stosowanie leków. 

Unikaj wyzwalaczy

Pierwszą metodą leczenia pokrzywki jest ustalenie, co ją powoduje, a następnie unikanie tego wyzwalacza. Nawet jeśli nie możesz ustalić przyczyny, pokrzywka zwykle ustępuje w ciągu kilku dni lub tygodni. 

Leki przeciwhistaminowe

Leki przeciwhistaminowe to leki łagodzące swędzenie. Większość osób z pokrzywką reaguje na leki przeciwhistaminowe. Aby opanować objawy, możesz potrzebować stosunkowo dużej dawki. Istnieją dwa główne rodzaje leków przeciwhistaminowych. Różnią się skutkami ubocznymi, ceną, czasem działania leku i potrzebą wypisania recepty.

Starsze leki przeciwhistaminowe

Starsze leki przeciwhistaminowe zaczynają działać szybko i dobrze łagodzą objawy. Problem ze starszymi lekami przeciwhistaminowymi polega na tym, że trzeba je przyjmować cztery do sześciu razy dziennie, a wiele osób ma uciążliwe skutki uboczne. Mogą to być senność, suchość w ustach, podwójne lub niewyraźne widzenie lub trudności w oddawaniu moczu. Niektóre z tych skutków ubocznych przeszkadzają w prowadzeniu pojazdów i zadaniach wymagających szybkiej reakcji, podobnie jak skutki picia alkoholu. Dlatego, leki te nie są zalecane dla osób, które planują prowadzić pojazdy, pilotować samoloty lub łodzie, obsługują ciężkie maszyny lub osoby, których wykonywanie pracy może zostać w inny sposób naruszone. Rozpoczęcie leczenia od małej dawki i stopniowe zwiększanie dawki może pomóc złagodzić skutki uboczne. Działania niepożądane zwykle ustępują, jeśli lek stosuje się regularnie przez kilka dni lub tygodni. Starsze leki przeciwhistaminowe obejmują: difenhydraminę, chlorfenaminę, hydroksyzynę czy cyproheptadynę.

Nowsze leki przeciwhistaminowe

Nowsze leki przeciwhistaminowe są lepsze w leczeniu pokrzywki, ponieważ mają mniej skutków ubocznych, niż starsze leki przeciwhistaminowe. Ponadto, nowsze leki przeciwhistaminowe należy przyjmować rzadziej, zwykle raz lub dwa razy dziennie. Przykłady zawierają: loratydynę, cetyryzynę, feksofenadynę, desloratadynę, lewocetyryzynę.

Inne leki przeciwhistaminowe

Istnieje inny rodzaj leków przeciwhistaminowych, które są powszechnie stosowane w leczeniu zgagi. Twój lekarz może zalecić jeden z tych leków w połączeniu z innym lekiem przeciwhistaminowym, jeśli jeden lek nie zadziała. Przykłady tego typu leków przeciwhistaminowych obejmują: nizatydyna, famotydynę, cymetydynę i doksepinę. Doksepina może czasami złagodzić pokrzywkę, która nie reaguje na inne metody leczenia. Jednakże, doksepina powoduje znaczną senność i nie jest zalecana podczas prowadzenia pojazdów lub podczas pracy. Doksepina jest czasami przyjmowana przed snem, aby pomóc osobom z ciężką pokrzywką uzyskać lepszy sen.

Doustne sterydy

Przed wypróbowaniem innych metod leczenia zwykle zaleca się wysoką dawkę leków przeciwhistaminowych. Jednak doustne sterydy (glikokortykoidy), takie jak prednizon, mogą pomóc złagodzić ciężką i ostrą pokrzywkę, która nie ustępuje po zastosowaniu leków przeciwhistaminowych. Po złagodzeniu pokrzywki, dawka sterydu jest stopniowo obniżana, a następnie zatrzymywana.  Doustne sterydy mogą być stosowane tymczasowo, w celu złagodzenia przewlekłej pokrzywki, ale nie powinny być stosowane do długotrwałego leczenia. Dzieje się tak, ponieważ sterydy mogą powodować poważne skutki uboczne, gdy są przyjmowane przez dłuższy czas (miesiące lub lata). Jeśli przyjmujesz doustne sterydy przez ponad miesiąc w ciągu roku w celu opanowania pokrzywki, powinieneś udać się do specjalisty (lekarza alergologa lub dermatologa).

Inne leki

Jeżeli po zastosowaniu opisanych powyżej metod leczenia pokrzywka nie ustąpi, dostępne są inne metody leczenia. Jednym z przykładów jest montelukast, lek stosowany w połączeniu z lekami przeciwhistaminowymi, który u niektórych osób pomaga przy swędzeniu i pokrzywce. Omalizumab jest lekiem na bardzo trudne do opanowania pokrzywki i jest podawany przez specjalistów. Jest podawany jako zastrzyk raz w miesiącu.