Przeziębienie u dzieci

Przeziębienie u dzieci

Przeziębienie u dzieci jest częste. Niemowlęta i dzieci chorują częściej niż dorośli, a objawy utrzymują się dłużej. Przeziębienie to grupa objawów wywołanych przez wiele różnych wirusów. Istnieje ponad 100 różnych odmian rinowirusa, czyli wirusa odpowiedzialnego za największą liczbę przeziębień. Inne wirusy wywołujące przeziębienia obejmują enterowirusy oraz koronawirusy, w tym koronawirus zespołu ostrej niewydolności oddechowej 2 (SARS-CoV-2), wirus wywołujący COVID-19.

Ponieważ istnieje tak wiele wirusów, które powodują objawy przeziębienia, dzieci mogą chorować na przeziębienie nawet kilka razy w roku. Dzieci w wieku poniżej sześciu lat chorują średnio od sześciu do ośmiu razy rocznie, z objawami utrzymującymi się średnio przez 14 dni. Oznacza to, że dziecko może chorować na okresowe objawy przeziębienia, ale nie powinien to być powód do niepokoju. Wydaje się, że małe dzieci przebywające w przedszkolu chorują na przeziębienie częściej niż dzieci objęte opieką w domu. Jednakże, kiedy dzieci uczęszczające do przedszkola trafiają do szkoły podstawowej, łapią mniej przeziębień, prawdopodobnie dlatego, że mają już większą odporność.

Wzorce sezonowe

Przeziębienie może wystąpić o każdej porze roku, chociaż większość przeziębień występuje w miesiącach jesiennych i zimowych, niezależnie od położenia geograficznego. Przeziębienia nie są spowodowane zimnym klimatem lub wystawieniem na działanie zimnego powietrza.

Przenoszenie

Przeziębienie przenosi się z osoby na osobę, przez bezpośredni kontakt lub kontakt z wirusem w środowisku. Przeziębienia są najbardziej zaraźliwe w ciągu pierwszych dwóch do czterech dni. Środki zapobiegawcze związane z pandemią COVID-19 (np. noszenie masek, unikanie tłumów) spowolniły ogólne rozprzestrzenianie się wirusów przeziębienia u dzieci.

Kontakt bezpośredni

Osoby z przeziębieniem zazwyczaj przenoszą wirus przeziębienia na rękach. Jeśli przeziębione dziecko dotknie innego dziecka lub dorosłego, który następnie dotknie oka, nosa lub ust, może ulec zarażeniu.

Zakażenie cząsteczkami na powierzchniach

Niektóre wirusy mogą żyć na powierzchniach, takich jak blaty, klamki drzwi lub zabawki, nawet przez jeden dzień.

Wdychanie cząsteczek wirusa

Kropelki zawierające cząsteczki wirusa mogą zostać wydychane w powietrze poprzez oddychanie lub kaszel. Rhinowirusy zwykle nie są przenoszone w wyniku kontaktu droga kropelkową, chociaż wirus grypy i koronawirus mogą być przenosić się w ten sposób. Wirusy przeziębienia zwykle nie rozprzestrzeniają się przez ślinę.

Jak objawia się przeziębienie u dzieci?

Typowe przeziębienie

Objawy przeziębienia zwykle pojawiają się od jednego do dwóch dni po ekspozycji. U dzieci najbardziej widocznym objawem jest zatkany nos. Dzieci mogą również wydmuchiwać przezroczystą, żółtą lub zieloną wydzielinę z nosa. Gorączka (38°C) jest powszechna w ciągu pierwszych trzech dni choroby. Inne objawy mogą obejmować ból gardła, kaszel, drażliwość, trudności ze snem i zmniejszony apetyt. Wyściółka nosa może stać się czerwona i opuchnięta, a węzły chłonne na szyi mogą się nieznacznie powiększyć. Objawy przeziębienia są zwykle najbardziej nasilone w ciągu pierwszych 10 dni. Jednak u niektórych dzieci katar, przekrwienie i kaszel utrzymują się dłużej niż 10 dni. Ponadto, nie jest niczym niezwykłym, że dziecko szybko zapada na kolejne przeziębienie, chociaż objawy pierwszego przeziębienia ustąpiły. Może to sprawiać wrażenie, jakby dziecko miało jedno przeziębienie, które trwa tygodniami, a nawet miesiącami, zwłaszcza jesienią i zimą. Nie jest to powód do niepokoju, chyba że dziecko ma którykolwiek z poważniejszych objawów, omówionych poniżej. Objawy alergii (alergicznego nieżytu nosa) różnią się nieco od objawów przeziębienia i mogą obejmować dokuczliwe swędzenie nosa i oczu.

Przeziębienie wywołane przez SARS-CoV-2

Przeziębienie wywołane przez SARS-CoV-2 (wirus wywołujący COVID-19) zwykle zaczyna się od czterech do sześciu dni po ekspozycji, ale może wystąpić nawet 14 dni po ekspozycji. U większości dzieci objawy obejmują gorączkę i kaszel bez odkrztuszania, chociaż może również wystąpić katar, ból brzucha, wymioty lub biegunka. Zakażenie COVID-19 u dzieci jest zwykle łagodne lub nawet bezobjawowe. Ciężkie infekcje, hospitalizacja i śmierć są rzadsze u dzieci niż u dorosłych. Niestety, przeziębienie wywołane przez SARS-CoV-2 u dziecka wygląda jak przeziębienie wywołane przez jakikolwiek inny wirus przeziębienia i można je zdiagnozować tylko za pomocą testu w kierunku COVID-19.

Czy przeziębienie u dzieci wywołuje powikłania?

Większość dzieci chorujących na przeziębienie nie ma powikłań. Jednak rodzice lub opiekunowie powinni być świadomi oznak i objawów potencjalnych powikłań.

• Infekcja ucha — u dzieci z przeziębieniem może rozwinąć się bakteryjna lub wirusowa infekcja ucha. Jeśli dziecko ma gorączkę (temperatura wyższa niż 38°C) po pierwszych trzech dniach objawów przeziębienia, przyczyną może być infekcja ucha.
• Astma — przeziębienie może powodować świszczący oddech lub nasilenie astmy u dzieci, u których ta choroba występowała w przeszłości.
• Zapalenie zatok — dzieci, u których występuje przekrwienie błony śluzowej nosa, które nie ustępuje w ciągu 10 dni, mogą mieć bakteryjne zapalenie zatok.
• Zapalenie płuc — u dzieci, u których po pierwszych trzech dniach objawów przeziębienia wystąpi gorączka, może wystąpić bakteryjne zapalenie płuc, zwłaszcza jeśli dziecko również kaszle i szybko oddycha.

Powikłania związane z SARS-CoV-2

U dzieci z zakażeniem SARS-CoV-2 lub niedawnym kontaktem z osobą zakażoną SARS-CoV-2 mogą wystąpić rzadkie, ale poważne powikłania. Obejmują one: 

Wieloukładowy zespół zapalny u dzieci (PIMS) – PIMS jest stanem zagrażającym życiu, charakteryzującym się zapaleniem serca, płuc, nerek i innych narządów. Zwykle występuje u dzieci w wieku od 6 do 12 lat, ale może wystąpić w każdym wieku. Dotknięte nim dzieci mają gorączkę i wyglądają na chore. Mogą również odczuwać ból brzucha, wymioty, biegunkę, wysypkę lub mieć przekrwione oczy. Opiekunowie, którzy obawiają się, że ich dziecko może mieć PIMS, powinni szukać pomocy w nagłych wypadkach.

Zapalenie mięśnia sercowego lub zapalenie osierdzia – zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia to zagrażające życiu powikłania COVID-19. U dzieci z zapaleniem mięśnia sercowego lub osierdzia ćwiczenia fizyczne mogą prowadzić do nieprawidłowego rytmu serca, co może spowodować nagłą śmierć u młodych sportowców. Dzieci i młodzież mogą mieć zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia bez żadnych objawów. Kiedy pojawiają się objawy, obejmują ból w klatce piersiowej, problemy z oddychaniem, przyspieszone bicie serca i zmęczenie. Ponieważ choroby serca mogą przebiegać bezobjawowo, wszyscy sportowcy z rozpoznaniem lub podejrzeniem COVID-19 powinni zostać przebadani przez swojego lekarza pod kątem objawów związanych z sercem przed powrotem do treningów i zawodów sportowych.

Jak leczyć przeziębienie u dzieci?

Leczenie objawowe

Leczenie przeziębienia u niemowlęcia lub dziecka różni się od leczenia zalecanego osobom dorosłym. Leki przeciwhistaminowe, leki zmniejszające przekrwienie, leki na kaszel i środki wykrztuśne, pojedynczo i w połączeniu, są sprzedawane na objawy przeziębienia. Jednakże, przeprowadzono niewiele badań klinicznych w kierunku działania tych produktów u niemowląt i dzieci. Nie ma badań, które wykazałyby jakiekolwiek korzyści u niemowląt lub dzieci. Niektórzy specjaliści odradzają stosowania tych leków u dzieci w wieku poniżej sześciu lat. Niektóre leki nie są skuteczne i mogą powodować niebezpieczne skutki uboczne. W przypadku dzieci w wieku powyżej sześciu lat, leki na przeziębienie mogą wiązać się z mniejszym ryzykiem, chociaż nadal nie ma udowodnionych korzyści. Opiekunowie mogą podawać paracetamol u dziecka w wieku powyżej trzech miesięcy, które odczuwa dyskomfort z powodu gorączki podczas pierwszych kilku dni przeziębienia. Ibuprofen można podawać dzieciom w wieku powyżej sześciu miesięcy. Aspiryny nie należy podawać żadnemu dziecku w wieku poniżej 18 lat. Opiekunowie powinni porozmawiać z lekarzem dziecka o tym, kiedy i jak leczyć gorączkę.

Nawilżone powietrze może złagodzić objawy zatkanego nosa i kataru. W przypadku niemowląt opiekunowie mogą wypróbować krople do nosa z solą fizjologiczną, aby rozrzedzić śluz, a następnie odessać go bańką, aby tymczasowo usunąć wydzielinę z nosa. Starsze dziecko może spróbować użyć sprayu do nosa z solą fizjologiczną. Miód może być pomocny w złagodzeniu nocnego kaszlu u dzieci w wieku powyżej 12 miesięcy. Rodzice powinni zachęcać dziecko do picia odpowiedniej ilości płynów. Dzieci często mają zmniejszony apetyt podczas przeziębienia i mogą jeść mniej niż zwykle. Jeśli niemowlę lub dziecko całkowicie odmawia jedzenia lub picia przez dłuższy czas, rodzic powinien skontaktować się z lekarzem.

Antybiotyki

Antybiotyki nie są skuteczne w leczeniu przeziębień. Mogą być konieczne, jeśli wystąpiło powikłanie związane z infekcją bakteryjną, taką jak infekcja ucha, zapalenie płuc lub zapalenie zatok. Rodzice, którzy uważają, że ich dziecko rozwinęło jedną z tych infekcji, powinni skontaktować się z lekarzem. Niewłaściwe stosowanie antybiotyków może prowadzić do rozwoju oporności na antybiotyki i może wywołać działania niepożądane, takie jak reakcja alergiczna.

Inne metody leczenia

Reklamuje się wiele alternatywnych produktów, w tym cynk i produkty ziołowe, takie jak echinacea, w celu leczenia lub zapobiegania przeziębieniu. Istnieją dowody na to, że profilaktyczne stosowanie witaminy C może skrócić czas trwania przeziębienia u dzieci. Z wyjątkiem witaminy C, żadna z tych metod leczenia nie okazała się skuteczna w badaniach klinicznych. Ich stosowanie nie jest zalecane.

Zastosowanie podstawowych zasad higieny

Zastosowanie podstawowych zasad higieny może pomóc w zapobieganiu infekcji przed wirusami wywołującymi przeziębienie. Środki te obejmują:

• Aktualizację listy szczepień dziecka. Dowody sugerują, że dzieci, które otrzymały szczepionkę przeciwko grypie w bieżącym sezonie grypowym, które były zakażone COVID-19, rzadziej miały nasilone objawy i ciężko przechodziły chorobę. Podobnie dzieci, które ukończyły serię szczepionek przeciwko pneumokokom, były mniej narażone na objawy po zakażeniu COVID-19.
• Mycie rąk jest niezbędnym i wysoce skutecznym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się infekcji. Ręce należy zwilżyć wodą i zwykłym mydłem i pocierać przez 15 do 30 sekund. Nie ma konieczności używania antybakteryjnego mydła do rąk. Warto nauczyć dzieci mycia rąk przed i po jedzeniu oraz po kaszlu lub kichaniu.
• Środki do rąk na bazie alkoholu są dobrą alternatywą do dezynfekcji rąk, jeśli zlew nie jest dostępny. Preparaty do wcierania należy rozprowadzić na całej powierzchni dłoni, palców i nadgarstków do wyschnięcia. Można je stosować wielokrotnie bez podrażnień skóry lub utraty skuteczności.
• Całkowite unikanie osób chorych może być trudne lub niemożliwe, chociaż opiekunowie powinni starać się ograniczyć bezpośredni kontakt dziecka z osobami chorymi.

Należy izolować osoby z rozpoznaną lub podejrzewaną infekcją COVID-19 przez co najmniej 10 dni. Izolacja obejmuje:

• Przebywanie w oddzielnym pokoju i korzystanie w miarę możliwości z oddzielnej łazienki od innych osób.
• Unikanie dzielenia się przedmiotami, takimi jak kubki lub ręczniki.
• Noszenie maski, jeśli przebywanie w oddzielnym pokoju i korzystanie z oddzielnej łazienki nie jest możliwe.

Podczas pandemii COVID-19 dzieci z rozpoznaną lub podejrzewaną infekcją COVID-19 powinny pozostać w domu. Dzieci mogą wrócić do przedszkola lub szkoły jeśli:

• Objawy dziecka ulegają poprawie.
• Minęło co najmniej 10 dni od pojawienia się pierwszych objawów u dziecka.
• Dziecko nie miało gorączki bez stosowania leków przeciwgorączkowych przez 24 godziny.

Przeziębienie u dzieci – Kiedy szukać pomocy?

Jeśli u dziecka rozwinie się którakolwiek z poniższych cech, rodzic powinien zadzwonić do lekarza, niezależnie od pory dnia i nocy.

• Odmowa picia czegokolwiek przez dłuższy czas,
• Zmiany w zachowaniu, w tym drażliwość lub letarg (zmniejszona reaktywność). Zwykle wymaga to natychmiastowej pomocy lekarskiej.
• Trudności w oddychaniu lub szybkie oddychanie. Zwykle wymaga to natychmiastowej pomocy lekarskiej.

Opiekunowie powinni skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpią następujące objawy lub jeśli istnieją ogólne obawy dotyczące dziecka:

• Gorączka wyższa niż 38,4°C trwa dłużej niż trzy dni.
• Przekrwienie błony śluzowej nosa pogarsza się lub nie ustępuje w ciągu 10 dni.
• Oczy stają się czerwone lub pojawia się żółta wydzielina.
• Istnieją oznaki lub objawy infekcji ucha (ból, ciągłe pocieranie ucha, rozdrażnienie).
• Jeśli dziecko uprawia sport powinno być przebadane przez lekarza przed powrotem do aktywności fizycznej po przebyciu COVID-19.