Nudności i wymioty u noworodków i dzieci

Kiedy pojawiają się nudności i wymioty u noworodków i dzieci?

Nudności i wymioty u noworodków i dzieci występują powszechnie i zwykle są częścią łagodnej, krótkotrwałej choroby, często spowodowanej infekcją wirusową. Chociaż większość dzieci wraca do zdrowia po nudnościach i wymiotach bez żadnego leczenia, ważne jest, aby wiedzieć, kiedy szukać pomocy, jeśli stan dziecka nie poprawi się.

Wymioty pojawiają się, gdy nerwy w ciele lub mózgu wyczuwają wyzwalacz, taki jak zatrucie pokarmowe, niektóre infekcje, leki lub ruch. Nudności zwykle, ale nie zawsze, pojawiają się przed wymiotami. Młodsze dzieci mogą nie być w stanie rozpoznać nudności, chociaż mogą skarżyć się na ból brzucha lub mieć inne ogólne dolegliwości. Wymioty często przynoszą korzyści, ponieważ umożliwiają organizmowi pozbycie się potencjalnie szkodliwych substancji. Jednak leki i metody wywoływania wymiotów (np. syrop z ipekakuany, wkładanie palca do gardła) nie są już zalecane, nawet jeśli niemowlę lub dziecko połknęło szkodliwą substancję. W takim przypadku, najlepiej natychmiast wezwać pomoc medyczną w nagłych wypadkach.

Wymioty a ulewanie

Istnieje różnica między wymiotami a ulewaniem, chociaż terminy te są często używane zamiennie. Wymioty mają zwykle większe nasilenie i objętość. Ulewania często występuje z odbiciem po karmieniu. Terminem medycznym określającym to zjawisko jest refluks żołądkowo-przełykowy. Większość niemowląt wypluwa mleko lub mieszankę przez usta lub nos.

Co wywołuje nudności i wymioty u noworodków i dzieci?

Wymioty mogą być spowodowane wieloma różnymi problemami. Możliwe przyczyny wymiotów zależą od wieku dziecka.

Noworodki i młodsze niemowlęta

Może być trudno stwierdzić, czy niemowlę pluje czy wymiotuje, ponieważ niektóre niemowlęta mają nasilony refluks. Lekarz lub pielęgniarka dziecka może pomóc w ustaleniu przyczyny i konieczności leczenia. U noworodków i małych niemowląt (do 3 miesiąca życia) silne wymioty mogą wskazywać na poważny stan i zawsze wymagają dalszej oceny. Potencjalne przyczyny wymiotów u niemowląt obejmują zablokowanie lub zwężenie żołądka (zwężenie odźwiernika) lub zablokowanie jelit (niedrożność jelit). Niemowlęta mogą również wymiotować z powodu infekcji jelit lub innych części ciała. Każde niemowlę, u którego temperatura doszła lub jest wyższa niż 38ºC, z wymiotami lub bez, powinno zostać zbadane przez lekarza.

Starsze niemowlęta i dzieci

Najczęstszą przyczyną wymiotów u starszych niemowląt i dzieci jest zapalenie żołądka i jelit, zwykle wywoływane przez wirusa. Wymioty spowodowane zapaleniem żołądka i jelit zwykle zaczynają się nagle i szybko ustępują, często w ciągu 24 do 48 godzin. Inne objawy zapalenia żołądka i jelit mogą obejmować nudności, biegunkę, gorączkę lub ból brzucha.

Zapalenie żołądka i jelit może rozwinąć się po zjedzeniu skażonej żywności lub włożeniu skażonego przedmiotu lub ręki do ust. Wirusy, które często powodują zapalenie żołądka i jelit, łatwo się rozprzestrzeniają. Staranna higiena, zwłaszcza mycie rąk, może zapobiec rozprzestrzenianiu się tych infekcji. Rzadziej wymioty występują po spożyciu niewłaściwie przechowywanej lub przygotowanej żywności, zawierającej bakterie lub toksyny. Nazywa się to zatruciem pokarmowym. Inne choroby mogą również powodować wymioty u starszych niemowląt i dzieci, w tym refluks żołądkowo-przełykowy, chorobę wrzodową, niedrożność jelit, zespół cyklicznych wymiotów, infekcje dróg oddechowych i dróg moczowych i inne przypadłości.

Młodzież

Podobnie jak u dzieci, najczęstszą przyczyną nudności i wymiotów u nastolatków jest zapalenie żołądka i jelit. Wymioty zwykle ustępują w ciągu 24 do 48 godzin u nastolatków z zapaleniem żołądka i jelit. Mniej powszechne przyczyny wymiotów u młodzieży to zapalenie wyrostka robaczkowego, wywołane wymioty (np. takie jak bulimia), częste używanie marihuany, ciąża, wrzody żołądka, zapalenie trzustki, nieswoiste zapalenie jelit (np. choroba Crohna) oraz spożywanie substancji toksycznych (np. przedawkowanie).

Jak zdiagnozować nudności i wymioty u noworodków i dzieci?

Większość dzieci, która wymiotuje nie musi być obserwowana przez lekarza. Należy jednak monitorować czy stan dziecka pogarsza się lub nie poprawia się w ciągu 24 godzin. Jeśli dziecko odczuwa silny lub uporczywy ból lub ma oznaki odwodnienia, należy udać się do lekarza. Po przeprowadzeniu wywiadu oraz badania fizykalnego, lekarz zleci odpowiednie postępowanie.

Jak leczyć nudności i wymioty u noworodków i dzieci w domu?

Poniżej przedstawiono kilka prostych zaleceń, które pomogą w opiece nad dziećmi z nudnościami i wymiotami w domu.

Monitorowanie stanu nawodnienia

Odwodnienie może rozwinąć się u dzieci z wymiotami. Oznaki łagodnego odwodnienia obejmują lekką suchość w ustach i pragnienie. Dzieci, które są lekko odwodnione, nie wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej, ale należy je monitorować pod kątem oznak nasilenia odwodnienia. Oznaki umiarkowanego lub ciężkiego odwodnienia obejmują:

• Zmniejszone oddawanie moczu (nie chodzenie do łazienki lub brak mokrej pieluchy w ciągu sześciu godzin),
• Brak łez podczas płaczu,
• Suche usta,
• Zapadnięte oczy,
• Chłodne lub wilgotne dłonie i stopy,
• Apatię.

Dziecko, które jest umiarkowanie lub poważnie odwodnione, powinno zostać jak najszybciej zbadane przez lekarza lub pielęgniarkę.

Zalecenia dietetyczne

Dzieci, które wymiotują, ale nie są odwodnione, mogą nadal stosować normalną dietę, zgodnie z ich tolerancją. Dzieci odwodnione wymagają nawodnienia (uzupełnienia utraconego płynu).

Niemowlęta

Jeśli karmione piersią niemowlę wymiotuje, matka powinna kontynuować karmienie piersią, chyba że lekarz zaleci inaczej. Doustne roztwory nawadniające zwykle nie są potrzebne niemowlętom, które sa karmione wyłącznie piersią, ponieważ mleko matki jest łatwiej trawione. Jeśli dziecko wymiotuje zaraz po karmieniu piersią, można spróbować częściej i krócej karmić piersią. Na przykład, można karmić piersią co 30 minut przez 5 do 10 minut. Jeśli wymioty ulegną poprawie po dwóch do trzech godzinach, można wrócić do zwykłego harmonogramu karmienia. Jeśli wymioty nasilą się lub nie ustąpią w ciągu 24 godzin, należy skontaktować się z lekarzem.

Starsze niemowlęta i dzieci

Starsze niemowlęta i dzieci, które wymiotują, mogą nadal jeść normalnie. Jednak często zdarza się, że dzieci mają niewielki apetyt lub nie mają go wcale podczas wymiotów.

• Należy obserwować oznaki odwodnienia i nie zmuszać dziecka do jedzenia, zwłaszcza w ciągu pierwszych 24 godzin. Warto zachęcać dziecko do picia płynów. Można podawać dziecku wodę lub rozcieńczony sok.
• Powinno się unikać soku jabłkowego, gruszkowego i wiśniowego oraz innych napojów o dużej zawartości cukru. Należy również unikać napojów dla sportowców, ponieważ zawierają za dużo cukru i mają nieodpowiedni poziom elektrolitów.
• Zalecane pokarmy obejmują kombinację węglowodanów złożonych (ryż, pszenica, ziemniaki, chleb), chude mięso, jogurt, owoce i warzywa. Pokarmy o wysokiej zawartości tłuszczu są trudniejsze do strawienia i należy ich unikać.
• Nie ma potrzeby ograniczania diety dziecka do klarownych płynów lub diety zawierającej wyłącznie banany, ryż, mus jabłkowy i tosty. Chociaż te i podobne pokarmy mogą być zalecane, w celu zmniejszenia biegunki, te produkty nie zawierają wystarczającej ilości składników odżywczych dla dziecka.

Doustna terapia nawadniająca

Doustna terapia nawadniająca została opracowana jako bezpieczniejsza, tańsza i łatwiejsza alternatywa dla płynów dożylnych. Doustny roztwór nawadniający to płynny roztwór zawierający glukozę (cukier) i elektrolity (sód, potas, chlorki), które są tracone podczas wymiotów i biegunki. Płyn nie leczy wymiotów, ale pomaga zapobiegać i leczyć odwodnienie, które może rozwinąć się z powodu wymiotów. Można kupić go w aptekach. Żelatyna, herbata, sok owocowy, woda ryżowa i inne napoje nie są zalecane u dzieci odwodnionych. Nie należy próbować przygotowywać płynów samemu w domu, ponieważ receptury muszą być dokładne. Można podać roztwór w domu, jeśli dziecko jest lekko odwodnione, odmawia przyjęcia normalnej diety, wymiotuje lub ma biegunkę. W razie potrzeby, można podawać płyn często, małymi łykami lub małymi ilościami łyżką, butelką lub filiżanką, przez trzy do czterech godzin. Lekarz lub pielęgniarka dziecka może udzielić szczegółowych instrukcji dotyczących podawania doustnego nawodnienia.

Leki

W niektórych sytuacjach mogą być zalecane leki zmniejszające nudności i wymioty, zwane środkami przeciwwymiotnymi. Stosuje się je w celu zmniejszenia ryzyka odwodnienia u dzieci, które często wymiotują lub zmniejszenia choroby lokomocyjnej. Leki te wymagają recepty i nie należy podawać ich niemowlęciu lub dziecku, chyba że zalecił je lekarz dziecka. Nie zaleca się leczenia nudności lub wymiotów bez recepty u niemowląt i dzieci.

Higiena

Jeśli dziecko wymiotuje trzeba uważać, aby nie przenieść infekcji na siebie lub członków rodziny. Należy często myć ręce i trzymać chore dzieci z dala od szkoły lub przedszkola. Mycie rąk jest bardzo skutecznym sposobem zapobiegania rozprzestrzenianiu się infekcji. Płyny do rąk na bazie alkoholu są dopuszczalną alternatywą do dezynfekcji rąk, jeśli w pobliżu nie ma pomieszczenia sanitarnego.

Nudności i wymioty u noworodków i dzieci – Kiedy skontaktować się z lekarzem?

Należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub pielęgniarką, jeśli dziecko ma którekolwiek z poniższych objawów:

• Wymioty z żółcią lub zabarwione krwią,
• Każdy epizod silnych wymiotów u noworodka lub wymiotów trwający dłużej niż 24 godziny,
• Niemowlę odmawia jedzenia lub picia przez dłużej niż kilka godzin,
• Odwodnienie od umiarkowanego do ciężkiego: suchość w ustach, brak łez podczas płaczu, brak oddawania moczu lub mokrej pieluchy w ciągu czterech do sześciu godzin (w przypadku niemowląt i małych dzieci) lub brak oddawania moczu w ciągu sześciu do ośmiu godzin (w przypadku starszych dzieci),
• Ból brzucha, który jest silny, nawet jeśli pojawia się i znika,
• Krwawe wypróżnienia,
• Gorączka wyższa 39ºC raz lub gorączka wyższa niż 38,4ºC przez ponad trzy dni,
• Zmiany zachowania, w tym letarg lub zmniejszona reaktywność.