Rak płuc

Co to jest rak płuc?

Rak płuc to poważna choroba, która dotyka wielu ludzi i ich rodziny. Nowotwór płuc jest główną przyczyną zgonów z powodu raka w Stanach Zjednoczonych. Chociaż dym papierosowy powoduje większość nowotworów płuc, istnieje wiele innych czynników, które również wpływają na ryzyko zachorowania na raka płuc. Kiedy dana osoba ma raka płuc, badania mogą określić rodzaj raka płuc i to, czy się rozprzestrzenił. W przypadku podejrzenia nowotworu, wykonuje się prześwietlenie rentgenowskie, badania obrazowe, a także badania krwi. Biopsja to procedura wykonywana w celu usunięcia małego kawałka tkanki z guza, aby można go było zbadać pod mikroskopem i stwierdzić czy zawiera zmiany nowotworowe.

Kiedy nowotwór się rozprzestrzenia, nazywa się to przerzutami. O stadium raka decyduje wielkość guza i to, czy rozprzestrzenił się na węzły chłonne lub inne części ciała. Stadium zwiększa się, gdy guz staje się większy lub daje przerzuty. Określenie stadium jest jedną z funkcji, które służą do wyboru metody leczenia. W tym artykule omówimy ryzyko zachorowania na raka płuc, różne rodzaje raka płuc, objawy choroby oraz badania diagnostyczne, które można wykonać w przypadku podejrzenia nowotworu płuc.

Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka płuc?

Na prawdopodobieństwo zachorowania na raka płuc wpływa wiele czynników. Nazywane są one czynnikami ryzyka. Typowe czynniki ryzyka raka płuc obejmują:

• Narażenie na dym tytoniowy,
• Narażenie na promieniowanie lub inne toksyczne materiały,
• Posiadanie bliskich członków rodziny, którzy mieli nowotwór,
• Wiek,
• Historię chorób, w tym obecność chorób płuc.

Chociaż wiele osób chorujących na raka płuc ma więcej niż jeden z tych czynników ryzyka, są osoby, u których przyczyna raka jest nieznana.

Palenie papierosów

Palenie papierosów jest najczęstszą przyczyną raka płuc. Cygara iraz tytoń również moga powodować raka płuc. Szacuje się, że palenie tytoniu powoduje od 80 do 85% wszystkich przypadków raka płuc w Stanach Zjednoczonych. Ryzyko zachorowania na raka płuc u palacza jest od 10 do 30 razy większe niż u niepalących. Wszystkie formy palenia tytoniu, w tym fajki, cygara i tytoń do żucia, mogą powodować raka jamy ustnej, gardła i płuc. Ryzyko raka płuc rośnie wraz z liczbą wypalanych dziennie papierosów i liczbą lat palenia. Całkowite narażenie osoby jest mierzone jako liczba paczek wypalanych dziennie papierosów pomnożona przez liczbę lat nałogu. Rzucenie palenia może zmniejszyć ryzyko raka płuc, niezależnie od tego, ile lat dana osoba pali. Ryzyko raka spada po rzuceniu palenia. Rzucenie palenia jest bardzo trudne, ale szanse na sukces można zwiększyć, stosując poradnictwo, produkty zastępujące nikotynę i leki.

Bierne palenie

Bierne palenie może być niebezpieczne zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Bierny palacz wdycha te same toksyczne substancje, co osoba paląca. Bierne palenie jest przyczyną śmierci z powodu raka płuc i chorób serca. Jest również czynnikiem ryzyka innych problemów z płucami, takich jak zapalenie oskrzeli, problemy z zatokami i infekcje ucha, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.

Promieniowanie

Promieniowanie z dowolnego źródła może uszkadzać tkanki i zwiększać ryzyko raka u człowieka, w miarę upływu czasu lub przy dużych dawkach promieniowania. Źródła promieniowania można znaleźć w domu, w środowisku, a także w służbie zdrowia (od promieni rentgenowskich i radioterapii do leczenia chorób).

Radon

Radon w domach i miejscach pracy jest uznawany za ważny czynnik ryzyka raka płuc. Jest to radioaktywny gaz występujący naturalnie w ziemi. Radon wydostaje się z ziemi do domów lub budynków, gdzie jest następnie wdychany. Jest bezbarwny i bezwonny. Z tego powodu, przeprowadza się specjalne badania powietrza w budynkach, aby sprawdzić, czy obecny jest radon.

Czynniki zawodowe i środowiskowe

Substancje w pracy lub w środowisku mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka płuc. Częste stosowanie w pomieszczeniach drewna lub węgla do gotowania, jest czynnikiem ryzyka raka płuc, zwłaszcza u kobiet. Czynniki przemysłowe obejmują pracę z azbestem, arsenem, promieniowaniem i niektórymi chemikaliami. Pyły i opary metali, takich jak nikiel, chrom i inne, również mogą zwiększać ryzyko raka płuc.

Wiek

Ryzyko zachorowania na raka płuc wzrasta wraz z wiekiem. Rak płuc może wystąpić u młodych ludzi, chociaż jest rzadko spotykany u osób poniżej 40 roku życia. Po 40 roku życia, ryzyko zachorowania na raka płuc powoli wzrasta każdego roku.

Ryzyko rodzinne i genetyczne

Niektórzy ludzie mają genetyczne predyspozycje do raka płuc. Każdy, kto ma krewnego pierwszego stopnia (rodzica lub rodzeństwo) z rakiem płuc, sam ma większe ryzyko zachorowania na raka płuc. 

Choroby płuc i inne nowotwory

Osoby, które miały inny rodzaj nowotworu, również mogą być narażone na zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuc. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób, które miały raka związanego z paleniem tytoniu, takiego jak rak gardła, lub u pacjentów, którzy przeszli radioterapię w okolicy klatki piersiowej. Ponadto, osoby z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) lub zwłóknieniem płuc mają zwiększone ryzyko zachorowania na raka płuc.

Badania przesiewowe w kierunku raka płuc

Najważniejszymi krokami w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka płuc jest rzucenie palenia, sprawdzenie obecności radonu w domu i zajęcie się nim w razie potrzeby. Co więcej, ważne jest stosowanie wymaganej ochrony w miejscach pracy, w których występują niebezpieczne substancje. Nie zaleca się wykonywania badań przesiewowych w kierunku raka płuc u osób z grupy niskiego ryzyka. W przypadku osób z grupy wysokiego ryzyka, badania przesiewowe w kierunku raka płuc za pomocą tomografii komputerowej (TK) z niską dawką mogą zmniejszyć ryzyko zgonu z powodu raka płuc. Odnosi się to do osób w wieku od 50 do 80 lat, którzy są nałogowymi palaczami od lat lub rzucili palenie w ciągu ostatnich 15 lat.

Jakie objawy wywołuje rak płuc?

Kiedy rak płuc jest niewielki i we wczesnym stadium, chory może czuć się normalnie i nie mieć żadnych objawów. Jeśli rak dojdzie do zaawansowanego stadium, u większości pacjentów pojawia się jeden lub więcej objawów. Jednakże, objawy raka płuc mogą być takie same, jak objawy innych, bardziej powszechnych problemów. Do najczęstszych objawów raka płuc należą:

• Kaszel – nowy, nasilający się lub nie ustępujący kaszel może być objawem raka płuc,
• Odkrztuszanie krwi – termin medyczny to „krwioplucie”. Każdy, kto kaszle krwią, niezależnie od tego, czy jest to zakrzepła i pokryta smugami krew, czy krew, która ma rdzawy kolor, powinien jak najszybciej udać się do lekarza,
• Duszność – szczególnie jeśli pojawia się szybko, niepokojącym objawem są trudności w oddychaniu,
• Infekcje klatki piersiowej (takie jak zapalenie oskrzeli lub zapalenie płuc), które nie ustępują podczas leczenia lub szybko wracają po leczeniu,
• Świszczący oddech,
• Ból w klatce piersiowej, który może być tępy, ostry lub przeszywający,
• Chrypka głosu,
• Ból głowy i obrzęk twarzy, ramion lub szyi,
• Ból ramienia, barku i szyi – może być spowodowany guzem w górnej części płuc (nazywanym guzem Pancoasta).
• Osłabienie mięśni dłoni, z powodu nacisku na nerw stymulujący ramię,
• Opadającą powiekę i niewyraźne widzenie.

Częste są też ogólne objawy zdrowotne. Nawet przy braku objawów związanych z płucami, oddychaniem lub klatką piersiową, istnieją ogólne objawy, które mogą wskazywać na raka płuc. Obejmują one:

• Niewyjaśniona utrata masy ciała,
• Zmęczenie lub znużenie,
• Ból kości lub stawów, który nie ustępuje ani nie nasila się.

Rak płuc – Jak go zdiagnozować?

W przypadku objawów sugerujących raka płuc, lekarz zada szczegółowe pytania dotyczące objawów i przeprowadzi badanie fizykalne. Jeśli wyniki nadal są niepokojące, zleci odpowiednie badania, w tym badania krwi, prześwietlenie i/lub inne badania obrazowe. Jeśli prześwietlenie klatki piersiowej, tomografia komputerowa lub pozytonowa tomografia emisyjna (PET) wykażą nieprawidłowość, która może być nowotworem, przeprowadza się dodatkowe testy, w celu postawienia diagnozy. Zwykle wykonuje się biopsję. W tym celu, pobiera się mały kawałek tkanki z płuc i bada pod mikroskopem. Co ważne, decyzja o wykonaniu biopsji nie oznacza, że ​​rak jest na pewno obecny. Biopsje są rutynowo wykonywane w celu wykrycia nowotworu, a także wielu innych chorób.

Biopsję można wykonać na kilka sposobów:

• Bronchoskopia to zabieg, w którym elastyczna rurka z aparatem i innymi małymi narzędziami jest wprowadzana przez usta lub nos do tchawicy.
• Bronchofiberoskopia z ultrasonografią wewnątrzoskrzelową (EBUS) to technika, która łączy bronchoskopię ultrasonografią, aby najpierw zobaczyć węzły chłonne w klatce piersiowej, a następnie pobrać biopsję z powiększonych węzłów chłonnych.
• Biopsja cienkoigłowa pod kontrolą tomografii komputerowej jest wykonywana poprzez zlokalizowanie guza za pomocą tomografii komputerowej i wprowadzenie cienkiej igły przez skórę, w celu pobrania niewielkiej próbki tkanki.
• Aspiracja igłowa polega na wprowadzeniu igły do ​​guzków lub węzłów chłonnych, które można wyczuć pod skórą lub zobaczyć za pomocą ultradźwięków.
• Torakocenteza polega na wprowadzeniu igły i małego cewnika do zbiorników płynu w klatce piersiowej, w celu usunięcia płynu i obejrzenia go pod mikroskopem.
• Może być konieczna operacja, w celu całkowitego usunięcia guza, jeśli jest mały lub jeśli inne procedury biopsji nie przyniosły rozstrzygnięcia. Najczęstsze zabiegi chirurgiczne to mediastinoskopia, która służy do biopsji węzłów chłonnych śródpiersia. Torakoskopowa chirurgia wspomagana wideo (VATS) jest mniej inwazyjną metodą biopsji tkanki płucnej. Torakotomia jest poważniejszym zabiegiem chirurgicznym, mającym na celu usunięcie większych fragmentów tkanki płucnej lub guzów.

Rak płuc – Jakie rodzaje nowotworu wyróżniamy?

Istnieje wiele różnych rodzajów raka płuc. Rodzaj opiera się na wyglądzie komórek rakowych pod mikroskopem. Istnieją jednak dwie główne kategorie stosowane do określenia najlepszego podejścia do leczenia:

• Niedrobnokomórkowy rak płuca (NSCLC) występuje u 85 do 90% osób z rakiem płuc. Istnieją podkategorie NSCLC, z których najczęstsze to gruczolakorak, rak płaskonabłonkowy i rak wielkokomórkowy.
• Drobnokomórkowy rak płuc (SCLC) występuje u około 10 do 15% osób z rakiem płuc.

Powodem takiej klasyfikacji raka płuc jest to, że oba typy rosną i dają przerzuty w różny sposób. Raki drobnokomórkowe i niedrobnokomórkowe mają również różne schematy leczenia chirurgicznego, radioterapii i chemioterapii.

Ocena stopnia zaawansowania niedrobnokomórkowego rak płuca

Następnym krokiem po zdiagnozowaniu raka płuca jest dokładna ocena guza, określenie jego dokładnej lokalizacji i stwierdzenie czy się rozprzestrzenia. Ten proces nazywa się oceną stadium nowotworu. Określenie stadium zaawansowania raka płuca może być skomplikowane. Przy określaniu stopnia zaawansowania nowotworu stosuje się wiele różnych testów i procedur.

Badania koncentrują się na potwierdzeniu lub zaprzeczeniu obecności guza w określonych obszarach ciała. Ocenę można przeprowadzić przy użyciu tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego i skanów pozytonowej tomografii emisyjnej (PET). W przypadku stwierdzenia podejrzanych wyników, może być również wymagana biopsja, w celu potwierdzenia obecności przerzutów. Często do określenia stadium raka płuc wymagana jest więcej niż jedna biopsja lub procedura inwazyjna.

Czynniki wykorzystywane do przypisania stadium zaawansowania raka niedrobnokomórkowego to:

• Wielkość i umiejscowienie guza. Nazywa się to współczynnikiem „T”.
• Określenie czy guz zaatakował węzły chłonne i tkanki wewnątrz klatki piersiowej. Nazywa się to współczynnikiem „N”.
• Stwierdzenie czy guz rozprzestrzenił się poza klatkę piersiową. Rak płuc może spowodować przerzuty do kości, wątroby, nadnerczy lub w inne miejsce. Nazywa się to współczynnikiem „M”.

Czynniki T, N i M są łączone w grupy, które określają ogólny stopień zaawansowania raka. Wyróżniamy stadia od I do IV. Niższe liczby (stadia I i II) oznaczają, że guz jest mniejszy i nie został wykryty poza klatką piersiową. Wyższe liczby (stadium III i IV) sugerują, że guz jest większy lub daje przerzuty.

Ocena stopnia zaawansowania drobnokomórkowego raka płuca

Ocena stopnia zaawansowania nowotworu w przypadku drobnokomórkowego raka płuca (SCLC) jest dokładnie taka sama, jak w przypadku niedrobnokomórkowego raka płuca. Jednakże, opcje leczenia są zwykle określane przez uproszczony system. Dzieje się tak, ponieważ SCLC ma różne wzorce wzrostu i różne rokowania. SCLC jest zazwyczaj klasyfikowane jako choroba „ograniczona” lub „rozległa”. Ten system pomaga określić, które leczenie będzie najbardziej skuteczne.

Ograniczona choroba odnosi się do nowotworów, które są ograniczone do jednej strony klatki piersiowej i węzłów chłonnych. Choroba rozległa odnosi się do stanu, w którym nowotwór rozprzestrzenił się na drugą stronę klatki piersiowej lub dał przerzuty do innych narządów poza klatką piersiową.